Uskok i Droga Sybilli

Uskok Sybilli. Słowo „uskok” jest pojęciem wieloznacznym. W geologii oznacza strukturę tektoniczną powstałą w wyniku rozerwania mas skalnych i przemieszczenia ich wzdłuż powstałej powierzchni. W języku potocznym może oznaczać też załamanie, rodzaj przepaści, czy po prostu osuwisko.

„Uskok Sybilli” w kompleksie leśnym na południowy wschód od Stanów odpowiada po trochę każdemu z tych określeń.

Na każdej dokładniejszej mapie fizycznej można zauważyć, że na wysokości Przyborowa, podobnie jak wcześniej Siedliska, prawostronna granica rozlewiska Odry wyraźnie góruje nad lewobrzeżem rzeki. Prawidłowość tę daje się zauważyć do wysokości Bobrownik i Lipin.

Z tego powodu sosnowy kompleks leśny zlokalizowany w pewnej odległości na wschód od Odry na wspomnianej wyniosłości terenowej nazywano niekiedy w przeszłości „górnym” lub „wysokim” lasem.

Różnicę wysokości pomiędzy lasem „górnym”, a lasem „dolnym” zdominowanym przez drzewa liściaste, można łatwo dostrzec podczas każdorazowej wędrówki pieszej czy rowerowej po linii wschód – zachód. W pobliżu Stanów jest ona dostrzegalna także po linii południe – północ.

Widać to szczególnie w pobliżu miejsca przecięcia się leśnego dojazdu pożarowego nr „4” Drewniana z dojazdem pożarowym nr „7” Pod Linią.  Biegacze i rowerzyści, których spotyka się w tej okolicy coraz częściej, natrafiają na wyjątkowo stromy uskok. Jego pokonanie sprawia spore kłopoty amatorom obu tych aktywności. Analiza dostępnych map wskazuje, że różnica wysokości względnej – w zależności od obranych punktów odniesienia – waha się tutaj pomiędzy 10 a 15 m. Natomiast wysokość liczona od poziomu morza zamyka się w wielkościach od 65 do 80 m. n.p.m.

Dodatkowo, podjazd utrudnia sypki piasek. Z tych samych powodów szybki zjazd po stromym zboczu stwarza ryzyko wywrotki lub co jeszcze gorsze – uderzenia w betonowy słup trakcji elektrycznej.

Wymaga podkreślenia, że po śladzie współczesnego dojazdu pożarowego nr „4” Drewniana w przeszłości przebiegała historyczna Droga Sybilli (niem. Sybyllen – Weg). Jej budowę na obszarze tzw. Królewskiego Lasu Przyborowskiego rozpoczęto w 1767 r. dla lepszego połączenia Nowej Soli ze Stanami. W okresie późniejszym nazwa kojarzona głównie ze starożytnymi wieszczkami używana była już tylko dla malowniczego, chociaż trudnego do korzystania traktu leśnego skracającego przejazd przez las do Lipin, a dokładniej do współczesnej drogi wojewódzkiej „315” w odległości ok. 1 km od tej miejscowości.

W 2023 r. mierzący niemal 4,0 km dojazd pożarowy „4” został gruntownie zmodernizowany, a piaszczysta nawierzchnia gruntowa zastąpiona szutrem dobrej jakości. Powstał też zupełnie nowy zbiornik wodny. Nadleśnictwo Nowa Sól planuje dodatkowo obsadzić znaczące fragmenty dojazdu drzewami owocowymi. Tym samym Droga Sybilli odzyskała nie tylko swoje znaczenie gospodarcze, ale przybyły jej nowe walory, zwłaszcza w zakresie turystyki rowerowej, a w przyszłości zapewne także estetyki krajobrazu leśnego.

Genezy pierwotnie nadanej nazwy, jak dotychczas nie udało się jednak ustalić. Nawiązywała ona być może do żyjącej w XVII wieku niemieckiej malarki i przyrodniczki Marii Sybylly Merian, która uchodzi za prekursorkę entomologii. Możliwe, że powstanie drogi miało związek z inną kobietą o tym popularnym wówczas imieniu. W tym samym wieku imię to nosiła np. księżniczka legnicka – Sybilia Małgorzata, a w czasie zbliżonym do powstania drogi – Sybilia Masters – amerykańska wynalazczyni młyna do mielenia ziarna kukurydzy. Nie można też wykluczyć prostego nawiązania do starożytnej mitologii.

Mało natomiast prawdopodobne, że przydanie nazwy własnej drodze związane było z aktywnością planetoidy o takiej nazwie, gdyż odkryto ją wiek później.

Niezależnie jednak od przesłanek historycznych, miejsce zasłużyło sobie na uwagę współczesnych. Jak już wspomniano, coraz częściej forsują go biegacze oraz usiłują z różnym skutkiem sforsować rowerzyści. Bez wątpienia jest też przykładem oryginalności i bogactwa krajobrazu Środkowego Nadodrza.

Zasługuje bez wątpienia na notatkę w Encyklopedii Puszczy Tarnowskiej.

Wyprawę do Drogi i na Uskok Sybilli można połączyć z przejazdem do Alei Marka, zwiedzaniem Reduty Szwedzkiej n. Odrą czy podziwianiem drewnianej dzwonnicy w Stanach.

Jan Wojtasik

Dane orientacyjne dla GPS:

Dł. geogr. 15°48′05,98″ E

Szer. geogr. 51°50′05,98″ N

Przy opracowaniu tego materiału wykorzystano m.in. mapy: Puszcza Tarnowska. Jodłowskie Trasy Rekreacyjne, Wydawnictwo SYGNATURA Zakład Kartograficzny, Wydanie II  2017, mapę „Powiat Nowosolski” Wydawnictwa Turystycznego PLAN s.c. oraz skany pobrane ze strony GEO-PORTAL.GOV.PL

Na mapce powyżej: współczesny przebieg Drogi Sybilii

Na zdjęciu powyżej: Droga Sybilii po przebudowie w roku 2023