Grafoskopia  Termin znaczeniowo bliski grafologii, ale coraz częściej pojawiający się w pracach kryminalistycznych. Prawdopodobnie dla zaakcentowania przymiotu jego naukowości, który w przypadku grafologii często jest kwestionowany. Grafoskopia to nauka o piśmie obejmująca historię pisma ręcznego, technikę pisma, jego psychologię, fizjologię i identyfikację. Grafoskopii warto poświęcić nieco więcej uwagi, albowiem polska kryminalistyka posiada czołową pozycję na świecie w zakresie identyfikacji grupowej autorów i wykonawców dokumentów anonimowych na podstawie analizy warstwy formalnej, treściowej i lingwistycznej. Zanim jednak przejdziemy do systematycznej prezentacji problemu, przypomnijmy prawdy kardynalne, znane od dawna. Pierwsza streszcza się w słowach: „pismo ludzkie jest śladem psychofizcznym, indywidualnym”, a druga: „człowiek nigdy nie pisze dwa razy tak samo”. Przypomniane tu zasady…

Fotoradar  Jest jednym z wielu urządzeń służących do pomiaru prędkości pojazdów, a dokładniej do rejestrowania faktów przekroczenia prędkości dopuszczalnej na określonym odcinku drogi. Przekroczenie takiej prędkości powoduje automatyczne uruchomienie aparatu fotograficznego, a w rezultacie zarejestrowanie obrazu pojazdu, daty i dokładnej godziny pomiaru oraz szybkości pojazdu. Co ważne, właściwości urządzenia pozwalają na szczególnie czytelne udokumentowanie obrazu tablicy rejestracyjnej. Jan Widacki radary drogowe uważa za swoistą postać pułapki kryminalistycznej [patrz: J. Widacki /red./, J. Konieczny, T. Widła, Kryminalistyka, Wyd. CH BECK, W-wa 2008 s. 147]. Z punktu kryminalistycznego punktu widzenia zwłaszcza niektóre sposoby organizowania radarowej kontroli prędkości pojazdów spełniają taką rolę [na temat pułapek piszemy na naszym portalu pod adresem: http://www.zielona-gora.po.gov.pl/index.php?id=36&ida=2951. Jakkolwiek…

Fotomontaż  Wg słownika języka polskiego, jest to obraz fotograficzny otrzymany przez zmontowanie w jedną całość tematyczną wycinków z kilku fotografii, rysunków lub innych elementów graficznych. I chociaż w sztuce fotomontaż jest wykorzystywany m.in. jako metoda tworzenia plakatu, w kryminalistyce termin ten kojarzony jest przede wszystkim z takimi przestępczymi działaniami, jak: szantaż i wymuszenia, fałszowanie dokumentów, wyłudzenia nienależnych odszkodowań, fabrykowanie fałszywego alibi czy wytwarzanie pornografii. Fotomontaż bywa także narzędziem niszczenia przeciwników politycznych przez ukazywanie ich podobizn w sytuacjach kompromitujących. W miarę rozwoju klasycznej fotografii światłoczułej pod adresem ekspertów coraz częściej stawiano pytania o autentyczność przekazywanych do badań zdjęć. Przedmiotem ich rozstrzygnięć było nie tylko stwierdzenie, że niektóre z nich są fotomontażem,…

Fotografia kryminalistyczna.  Obecnie trudno wyobrazić sobie poważniejszą sprawę o zdarzenie kryminalne, w aktach której nie byłoby fotografii. Z prawno-formalnego punktu widzenia podstawą zastosowania fotografii w postępowaniu karnym jest przepis art. 147 § 1 kpk upoważniający do utrwalenia czynności protokołowanych dodatkowo za pomocą urządzenia rejestrującego obraz. Ponadto prowadzący oględziny czy ekspert badający przedmiot zobowiązujący jest do zachowania w stanie niezmienionym przynajmniej części dowodu rzeczowego, który podlega badaniu. Jeżeli badanie prowadzi do zniszczenia lub zniekształcenia przedmiotu, jego stan należy utrwalić w inny sposób. Tym sposobem może być fotografia. Fotografię wynaleziono w roku 1839. Możliwości wykorzystania fotografii dla potrzeb procesu karnego dostrzeżono niedługo po jej wynalezieniu. Już w roku 1843 fotografowano przestępców opuszczających więzienia…

Fonoskopia  Jest działem kryminalistyki, który zajmuje się badaniem ludzkiego głosu, innych dźwięków mających znaczenie dla wyjaśnienia sprawy, a także nośników, na których dźwięki te zostały zarejestrowane. Może dlatego niektórzy wolą w takim przypadku mówić o „akustyce kryminalistycznej”, a inni o „badaniu audiodokumentów”. Początki fonoskopii sięgają okresu upowszechnienia się zapisu magnetofonowego. W Polsce czas ten przypada na drugą połowę lat 50-tych XX wieku. Pierwotnie nauka kwestionowała możliwość wykorzystania nagrania magnetofonowego jako dowodu w procesie sądowym. Przełomu należy dopatrywać się w pracach prof. A. Szwarca, a następnie wyroku Sądu Najwyższego, który już w 1960r uznał, że zapis tego rodzaju może być dowodem w sprawie. SN postawił jednak pewne warunki: musi zostać stwierdzona…

Fizyczne i psychiczne znęcanie się  Jest jedną z form przestępczości przeciwko rodzinie i opiece. Jego istota polega na zadawaniu osobie pokrzywdzonej cierpień o charakterze cielesnym, psychicznym, a najczęściej jednym i drugim jednocześnie. „Znęcanie się” nie jest stylem życia dwojga czy więcej osób w określonym środowisku społecznym, np. w rodzinie. Do uznania określonych zachowań sprawcy za przestępstwo znęcania się konieczne jest ustalenie, że jego uczynki wyraźnie podyktowane są wolą dręczenia ofiary. Cechuje je określona intensywność i dokuczliwość. Rola ofiary też wyraźnie musi odróżniać się od roli sprawcy. Sprawca korzysta z określonej faktycznej, czasem także i prawnej przewagi nad pokrzywdzonym, a pokrzywdzony nie ma możliwości układu tego zmienić. Dlatego wzajemnie okładanie się…

„Dlaczego twarz twoja jest ponura? Przecież gdybyś postepował dobrze, miałbyś twarz pogodną”. Księga Rodzaju 4.7 Fizjonomika śledcza  Fizjonomika oznacza umiejętność rozpoznawania właściwości umysłowych i postaw uczuciowych człowieka z wyglądu jego twarzy i całego ciała. Przekonanie o tym, że pomiędzy wyglądem zewnętrznym człowieka, zwłaszcza twarzą, a jego kondycją kulturalną i moralną zachodzi wzajemna więź, towarzyszy ludzkości od pradziejów. Biblijne piętno na czole pierwszego bratobójcy – Kaina jest symbolicznym przykładem szpetoty, niemal stygmatu charakteryzującego człowieka o skłonnościach do podstępnego mordowania innych.  Grecki filozof, pisarz, historyk, kapłan, a zarazem orator Plutarch doszedł do wniosku, że „piękno ciała jest dziełem duszy, która ciału użycza od siebie pięknego wyglądu”, a renesansowy niemiecki poeta i eseista…

Fałszywe zeznania.  Istotą fałszywego zeznania jest świadome przedstawienie przez świadka faktów obiektywnie niezgodnych z rzeczywistością. W teorii procesu karnego oraz kryminalistyki podkreśla się, że podstawowym warunkiem uznania zeznania za fałszywe jest ustalenie, iż świadek relacjonując o określonych faktach czynił to nieszczerze. Nieszczerość oznacza przede wszystkim zamiar wprowadzenia organu procesowego w błąd i przekonanie świadka, że rzeczywisty przebieg zdarzenia był inny niż przedstawiony przez niego. Szczerość lub jej przeciwieństwo, czyli nieszczerość odnoszą się wyłącznie do kryterium subiektywnego nastawienia świadka. Świadek zeznający szczerze może mijać się z prawdą, np. wskutek błędu w spostrzeganiu czy zaburzeń pamięci. Z kolei, świadek nieszczery, nie znając rzeczywistego przebiegu zdarzenia, w przekonaniu, iż nie mówi prawdy, składając zeznanie…

Fałszywe samooskarżenie się  Przyznanie się od zawsze było „królową dowodów”. Także we współczesnym procesie karnym posiada ogromne znaczenie, a osoba przyznająca się do popełnienia zarzucanego jej przestępstwa może liczyć na spore profity, zwłaszcza jeżeli przy tej okazji powie więcej i nie tylko o sobie. Szczere przyznanie się do winy znacznie ułatwia wyjaśnienie sprawy. W wielu przypadkach tylko podejrzany zna szczegółowo okoliczności czynu, motywy swojego postępowania, miejsce ukrycia narzędzi przestępstwa, łupu, paserów czy wspólników. Bez tej wiedzy cele postępowania często mogą być zrealizowane tylko połowicznie. Tłumaczy to zabiegi prowadzących śledztwo o uzyskanie takiego przyznania. W publikacjach dotyczących problemu podkreśla się, że najwyżej cenionym rodzajem przyznania się jest takie, które następuje przed…

Fałszerstwo intelektualne, czyli urzędowe poświadczenie nieprawdy  Stanowi szczególnie drastyczny przykład czynu skierowanego przeciwko wiarygodności dokumentów [art.270 § 1-3 kk]. Może być popełnione przez osobą mającą prawny status funkcjonariusza publicznego lub szczególny tytuł prawny [upoważnienie] do wystawienia dokumentów określonego rodzaju. Zwykle chodzi o osoby obdarzone cechą zaufania publicznego posiadające kompetencję wystawienia [wytworzenia] dokumentu publicznoprawnego, któremu przysługuje domniemanie prawdziwości. Przykładami takich osób są lekarze uprawnieni do założenia historii choroby, wystawienia recepty czy zwolnienia z pracy, wychowawca wydający świadectwo ukończenia klasy, radca prawny potwierdzający zgodność odpisu dokumentu z jego oryginałem czy duchowny wystawiający świadectwo chrztu, którego tak naprawdę nie było czy kierownik działu kadr potwierdzający fakt zatrudnienia na zasadzie umowy literaturze pracę osoby, która…