Wypadek komunikacyjny  W rozumieniu kodeksu karnego, spowodowanie wypadku w komunikacji to zdarzenie wynikające z naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, w następstwie którego inna niż sprawca naruszenia osoba doznała obrażeń ciała lub poniosła śmierć [art. 177 § 1-2 k.k.]. Wypadek – jako zdarzenie o zasięgu ograniczonym i dotykającym indywidualnie oznaczone osoby – należy odróżniać od katastrofy komunikacyjnej, która nosi wszelkie cechy niebezpieczeństwa o charakterze powszechnym, w nagły i dotkliwy sposób skutkami swoimi dotyka wiele osób powodując ich śmierć lub ciężkie uszkodzenia ciała oraz prowadzi do zniszczenia mienia w znacznych rozmiarach. Możliwość przypisania odpowiedzialności za spowodowanie wypadku komunikacyjnego uwarunkowana jest ustaleniem, że sprawca uszkodzenia ciała innej osoby naruszył…

Wykrywacz kłamstwa  Obowiązujące rozwiązania ustawowe w sposób jednoznaczny przesądziły o dopuszczalności stosowania w toku postępowania karnego badań z wykorzystaniem środków technicznych mających na celu kontrolę nieświadomych reakcji organizmu tj. wariografu [poligrafu]. Badania te możliwe są zarówno na etapie in rem w celu ograniczenia kręgu osób podejrzanych czy też ustalenia wartości dowodowej ujawnionych śladów [art. 192a.§2 kpk], jak też w stadium in personam, czyli przeciwko konkretnej osobie w ramach klasycznej ekspertyzy procesowej po przedstawieniu zarzutu popełnienia przestępstwa [art.199a. kpk]. Aktualnie panuje zgoda co do tego, że badanie wariograficzne służy ustaleniu związku osoby badanej ze zdarzeniem, które jest przedmiotem śledztwa. Opiera się ono na ujawnianiu i interpretacji reakcji emocjonalnych organizmu na informacje…

Wybuch przestrzenny  Może być niezwykle niebezpieczny i spowodować prawdziwą katastrofę. Na szczęście, zapewne wskutek wzrastającej świadomości użytkowników i dostawców gazu oraz coraz doskonalszych technologii, zdarza się coraz rzadziej. Jednak wybuchy przestrzenne są powodowane nie tylko z powodu nieodpowiedniego posługiwania się urządzeniami czy instalacjami gazowymi. Mieszaniny wybuchowe z powietrzem mogą tworzyć pyły wszelkich materiałów palnych, zbóż, a nawet metali. Długa lista substancji stanowiących potencjalne zagrożenie wyjaśnia, dlaczego wybuchy przestrzenne niektórzy nazywają wybuchami przemysłowymi. Najbardziej charakterystyczną cechą wybuchu przestrzennego jest jednakowa siła rażenia na całej przestrzeni objętej wybuchem oraz zbliżony stopień zniszczeń na całym tym obszarze. W przeciwieństwie do eksplozji klasycznych materiałów wybuchowych typu wojskowego czy górniczego, przy wybuchach przestrzennych nie ma…

Wstrząs jako przyczyna śmierci  Wstrząsowy mechanizm zgonu, określany też angielskim terminem „shock”, znany był w medycynie sądowej od dawna. Klasyczny już dzisiaj podręcznik Medycyny sądowej pod red. Bolesława Popielskiego i Jana Kobieli z 1972 r. problemowi wstrząsu poświęca cały rozdział napisany przez Tadeusza Marcinkowskiego [B. Popielski, Jan Kobiela /red./ Medycyna sądowa, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, W-wa 1972 s. 424 i nast.]. Problem ten łatwiej zrozumieć po uświadomieniu sobie znaczenia, jakie dla funkcjonowania organizmu ludzkiego, a zwłaszcza prawidłowego przepływu krwi przez ważne dla życia narządy takie, jak: mózg, mięsień sercowy, nerki, wątroba czy płuca posiadają sterowane przez system nerwowy mechanizmy samoregulujące. Zaburzenie działania takiego mechanizmu zmniejsza dopływ krwi, a w efekcie…

Włosy w kryminalistyce  Według Pisma na głowie policzone są wszystkie. Tak naprawdę porastają na całej niemal powierzchni skóry człowieka. Nie ma ich tylko na dłoniach, podeszwach stóp, czerwieni wargowej i kilku innych miejscach. Spełniają wiele różnych i ważnych funkcji. Osłaniają skórę przed skutkami urazów mechanicznych, chemicznych czy fizycznych. Uczestniczą w procesie termoregulacji organizmu, chronią oczy, nos i uszy przed kurzem, owadami i innymi niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi, łagodzą tarcie ruchomych ocierających się o siebie powierzchni skóry, a nawet przekazują i odbierają niektóre sygnały o znaczeniu seksualnym. Na ciele dorosłego człowieka ich ilość może niekiedy sięgać 5 mln. Jednak w miarę starzenia się organizmu ich ilość, szybciej albo wolniej zmniejsza się. O…

Właściwość prokuratora Ściganie przestępstw, poza strzeżeniem praworządności, jest podstawowym zadaniem prokuratury. Zakres działań mieszczący się w pojęciu „ścigania” jest szeroki i obejmuje m.in. takie konkretne zadania, jak: ujawnianie przestępstw, wykrywanie ich sprawców, zbieranie i utrwalanie dowodów niezbędnych do prawidłowego osądzenia, wniesienie oskarżenia i jego popieranie przed sądami, a nawet współuczestniczy w wykonaniu niektórych orzeczeń sądowych. Zakres bezpośredniego zaangażowania prokuratorów w realizację poszczególnych zadań jest oczywiście bardzo różny. O ile więc wykrywanie sprawców przestępstw niemal w całości jest domeną Policji i innych wyspecjalizowanych organów ścigania, a w procesie zbierania dowodów i ich utrwalania dla sądu zaangażowanie to staje się znaczne, o tyle wnoszenie oskarżenia i jego popieranie przed sądami w sprawach z…

Włamanie  Dokładniej: kradzież z włamaniem, a więc taki sposób bezprawnego zaboru cudzego mienia ruchomego w zamiarze jego przywłaszczenia, który polega na usunięciu przez sprawcę „przeszkody”, stanowiącej zabezpieczenie tego mienia przed innymi osobami. Typowe sposoby zabezpieczenia mienia przed kradzieżą to np. wmontowanie w drzwiach czy bramie zamka patentowego i przekręcenie go przy pomocy klucza, zamknięcie okien od środka domu w sposób uniemożliwiający otwarcie od strony zewnętrznej, przekręcenie kluczykiem albo zamkniecie pilotem drzwi samochodu. Taką samą rolę pełni kłódka przy drzwiach do garażu, zasuwa wrót od stodoły czy kraty w oknie wystawowym. Dostanie się do środka tak zabezpieczonego pomieszczenia wymaga siły fizycznej. W jednym przypadku może to być wybicie szyby okiennej, wyrwanie…

Wizja lokalna  „Wizja” jest słowem wieloznacznym. Wizja może być może być prorocza, kusząca, obsesyjna, senna, apokaliptyczna, architektoniczna, na ekranie TV, przyszłości itp. Wg Słownika Języka Polskiego PWN, wizja to też urzędowe oględziny czegoś [terenu, lokalu] dla zbadania okoliczności przestępstwa, także dla oceny lub stwierdzenia czegoś. Takie właśnie rozumienie wizji bliskie jest kryminalistyce oraz procesowi sądowemu. Klasyk polskiej powojennej kryminalistyki P. Horoszowski uważał, że wizja lokalna, czyli wizja miejsca polega na przybyciu na miejsce, w którym nastąpiło zdarzenie, i obejrzeniu tego miejsca – w celu zorientowania się jaka była tam sytuacja w czasie zdarzenia [P. Horoszowski, Kryminalistyka, PWN, W-wa 1958 s. 243]. Takie rozumienie wizji lokalnej znakomicie tłumaczy jej tradycyjną, dzisiaj…

Wiktymologia Jest dziedziną kryminologii, a przedmiotem jej badań jest rola ofiary w genezie przestępstwa. Już dawno zauważono, że wiele śledztw nie może ruszyć z miejsca, jeżeli wcześniej nie ustali się tożsamości ofiary. Udzielenie odpowiedzi na pytanie, kim jest ofiara, czym się zajmuje, z czego żyje, z kim utrzymuje kontakty, czy łatwo popada w konflikty, jak spędza dzień należy do podstawowych kanonów sztuki śledczej. Umożliwia ustalenie motywu zbrodni, a co za tym idzie typowanie jej sprawcy. Czasem dobra znajomość ofiary i jej życia pozwala ustalić, czy w ogóle przestępstwo zaistniało. Z natury rzeczy zależność pomiędzy sprawcą przestępstwa, a samym czynem, którego dokonał są oczywiste. Z czasem okazało się jednak, że w wielu…

Wersje kryminalistyczne [śledcze]  Wersja stanowi jedno z centralnych i najważniejszych pojęć wypracowanych przez teorię i praktykę kryminalistyczną. Oznacza hipotetyczne odtworzenie charakteru zdarzenia będącego przedmiotem śledztwa, w tym zwłaszcza jego przyczyny i przebiegu, motywu działania i osoby sprawcy oraz rodzaju i stopnia jego winy. Prowadzący śledztwo buduje wersje na podstawie już posiadanych materiałów sprawy oraz w oparciu o zasady wiedzy ogólnej i zawodowej oraz zgromadzonego już doświadczenia profesjonalnego. Teoria taktyki kryminalistycznej systematyzuje wersje według różnych kryteriów. Wyróżnia się np. wersje oskarżenia i obrony, założone i sprawdzone, ogólne i cząstkowe, wstępne i ostateczne. Inne kryteria zakładają wyróżnienie wersji dotyczących stosunku prawnokarnego – przestępstwo albo czyn nie posiadający znamion przestępstwa, obrona konieczna –…