Broń palna – odpowiedzialność za nielegalne posiadanie

Broń palna – odpowiedzialność za nielegalne posiadanie Definicja broni palnej uległa w ostatnich latach bardzo znamiennemu poszerzeniu. To efekt konstruowania coraz to nowych systemów rażenia. To także efekt wielu zdarzeń z użyciem broni gazowej. W rozumieniu prawa, broń palna to niebezpieczne dla życia lub zdrowia urządzenie, które w wyniku działania sprężających gazów, powstałych wskutek spalania materiału miotającego jest zdolne do wystrzelenia pocisku lub substancji z lufy albo elementu ją zastępującego, a przez to do rażenia celów na odległość [art.7 ustawy z dnia 21 maja 1999r. o broni i amunicji, Dz.U. nr 33 poz. 549 z późn. zm.].

Obecnie do broni palnej zalicza się broń bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową. Nie stanowią broni palnej elektryczne paralizatory, a także broń biała i broń cięciwowa, tj. kusze i łuki.

Nie ulega wątpliwości, że broń palna jest narzędziem szczególnie niebezpiecznym, zwłaszcza, jeżeli trafi w niewłaściwe ręce. Wynika to z faktu, że jest stale gotowe do użycia, jest donośne i celne, miota pociski z dużą szybkością i energią oraz łatwo je ukryć. Do spowodowania strzału wystarczy zupełnie znikomy wysiłek, a brak konieczności bezpośredniego kontaktu z ofiarą w wielu przypadkach ułatwia naciśnięcie języka spustowego. W literaturze celnie zauważono, że poziom zagrożenia bronią jest wprost proporcjonalny do ilości osób posługujących się bronią i liczby przypadków obchodzenia się z nią i odwrotnie proporcjonalny do poziomu wyszkolenia oraz stopnia „bezpieczności” broni [prof. M. Kulicki]. Przytoczone tu właściwości broni palnej uzasadniają przyjęte w Polsce rozwiązania prawne, które można sprowadzić do konkluzji, że na posiadanie broni palnej, a dokładniej jej konkretnego egzemplarza wydaje się indywidualne zezwolenie i to dopiero po spełnieniu kilku warunków. Decyzja o zezwoleniu może być np. wydana tylko wówczas, gdy uzasadnione jest to koniecznością ochrony osobistej, ochrony innych osób i mienia, a także dla celów łowieckich, sportowych, szkoleniowych czy kolecjonerskich. Osoba ubiegająca się o zezwolenie na posiadanie broni palnej musi ponadto wykazać się odpowiednim stanem zdrowia, także psychicznego.

Posiadanie broni palnej bez wymaganego prawem zezwolenia jest karalne. Stosownie do przepisu art. 263 § 2 kk, sprawca tego rodzaju występku podlega karze od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Karane jest nie tylko nielegalne posiadanie broni palnej wykonanej fabrycznie, ale także tzw. broni samodziałowej, czyli wykonanej metodami chałupniczymi. W takim wypadku dla przypisania sprawcy odpowiedzialności konieczne jest ustalenie, że zakwestionowane urządzenie spełnia wskazane wcześniej cechy broni palnej. Niejednokrotnie można to ustalić dopiero na podstawie odpowiedniej ekspertyzy specjalistycznej.

W przypadku wejścia w posiadanie broni palnej w wyniku jej kradzieży, sprawca odpowiada osobno za kradzież i osobno za nielegalne posiadanie.

Dodać należy, że analogiczną odpowiedzialność ponosi sprawca, który bez wymaganego zezwolenia posiada amunicję. Natomiast sprawcy, który bez wymaganej koncesji wyrabia broń palną albo bronią taką handluje grozi kara pozbawienia wolności od 1 roku do 10 lat [art. 263 § 1 kk].

Konieczność zminimalizowania ryzyka wynikającego z posiadania broni palnej, także uzyskanej na podstawie zezwolenia, stała się z kolei przesłanką penalizacji takich lekkomyślnych zachowań, jak udostępnienie oraz przekazanie broni palnej i amunicji osobie nieuprawnionej oraz nieumyślna utrata broni palnej [art.263 § 3 i 4 kk]. Sprawcy czynów tego rodzaju podlegają karze grzywny, karze ograniczenia, a nawet karze pozbawienia wolności, odpowiednio do lat 2 oraz do roku.

Jan WOJTASIK