Przemyt

Przemyt  Kiedyś mówiło się kontrabanda i każdy wiedział o co chodzi. Niewielu jednak zdawało sobie sprawę ze znaczenia tego słowa w języku jego pochodzenia. Włoskie „contrabbando” to dosłownie nasze „bezprawie”. Problem stary, aktualny zawsze tam, gdzie powstawały granice państwa, księstwa, a nawet miasta. Na handlu chcieli zarabiać nie tylko kupcy. Władca stawiał komorę celną, gdyż uważał, że i jemu się jakiś udział należy. Celnicy na ogól ze zrozumiałych względów sympatią się nie cieszyli. Lektura Pisma Świętego jest tego najlepszym przykładem i tak pozostało do dziś.

Współcześnie przemyt jest definiowany jako nielegalne przenoszenie lub przewożenie przez granicę państwa wartości dewizowych lub innych przedmiotów bez poddania ich kontroli i ocleniu. Obowiązuje zasada, że każda osoba przekraczająca granicę państwa ma obowiązek przedstawienia lub zgłoszenia towaru podlegającego ocleniu organowi celnemu. Obowiązek ten wynika z istnienia należności celnej, którą można uszczuplić unikając tego obowiązku. Ściganiu podlega zarówno przywiezienie nieoclonego towaru z zagranicy, jak i jego wywóz w kierunku przeciwnym. O tym, jakie towary podlegają obowiązkowi celnemu, jakie są z niego i pod jakimi warunkami zwolnione decyduje państwo zainteresowane bądź to wprowadzaniem określonych towarów na własny obszar lub odwrotnie.

Odpowiedzialność karna za przestępstwa i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami określona jest w przepisach kodeksu karnego skarbowego z dnia 10 września 1999 r. [Dz.U. 1999 Nr 83, poz. 930 z późn. zm.]. Najbardziej typowe postacie tych przestępstw to wyłudzenie zezwolenia celnego, przemyt celny, oszustwo celne, nadużycie odprawy czasowej, naruszenie warunku zwolnienia od cła, usunięcie towaru spod dozoru celnego, paserstwo celne, bezpodstawny zwrot cła, wadliwa działalność celna i utrudnianie kontroli celnej. Ściganiu karnemu podlegają też takie zachowania, jak zaniechanie wbrew obowiązkowi przechowania dokumentów mających znaczenie dla kontroli celnej oraz nie dopełnienie obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy.

Odpowiedzialność za wyłudzenie pozwolenia celnego albo innego podobnego dokumentu zachodzi tylko w razie podstępnego wprowadzenia w błąd organu uprawnionego do wydania takich dokumentów. Ponosi ją nie tylko osoba wyłudzająca w ten sposób pozwolenie, ale także osoba, która dokumentu takiego używa. Warto zauważyć, że karze podlega nie tylko dokonanie, ale także usiłowanie wyłudzenia zezwolenia.

Jak podkreśla prof. A. Adamski, w związku z akcesją Polski do Unii Europejskiej podstawowym problemem staje się ochrona interesów fiskalnych nie tylko naszego kraju, lecz całej Wspólnoty. Oszustwa powodujące uszczuplenie dochodów budżetowych UE przybierają najczęściej postać unikania płacenia ceł importowych.

W literaturze wyróżnia się cztery podstawowe odmiany oszustw zaliczanych do tej kategorii. Najbardziej tradycyjną jest przemyt – głównie papierosów i alkoholu, a także części komputerowych i odzieży.

Bardzo częstym rodzajem oszustwa celnego jest usuwanie towarów spod procedury tranzytowej. Na skutek fałszowania dokumentów tranzytowych towary, które zgodnie z tymi dokumentami mają zostać przewiezione tranzytem przez obszar Wspólnoty, faktycznie tam pozostają i są sprzedawane na jej rynku. Wprowadzanie w błąd organu kontroli celnej i narażenie należności celnej na uszczuplenie, do jakich dochodzi w takich wypadkach pozwalają uznać tego rodzaju czyny za oszustwo celne w rozumieniu polskiego prawa skarbowego.

Często zdarza się fałszowanie treści dokumentów celnych odnośnie jakości, ilości i rodzaju towarów importowanych. Przyczyną tych manipulacji jest zróżnicowana wysokość stawek celnych na podobne do siebie towary.

Odmianą oszustwa celnego są fałszywe informacje na temat kraju pochodzenia towarów, w szczególności produktów rolnych. Jeżeli są one wytworzone w kraju trzecim, a deklaruje się je jako pochodzące z kraju członkowskiego Unii, to nie następuje pobranie od importera obowiązkowych opłat rolnych w wyniku czego zasoby własne Wspólnot zostają uszczuplone.

Podstawowa postać oszustwa i przemytu celny zagrożone jest karą do 720 dziennych stawek grzywny oraz kara pozbawienia wolności do lat 2.

Jan WOJTASIK