Studnia Haussmana

Studnia Haussmana. W oddziale 93 Borów Tarnowskich administrowanych przez Nadleśnictwo Nowa Sól znajduje się nowoczesny, imponujący wielkością zbiornik wody przeciwpożarowej. Uwagę zwraca też jego urokliwe położenie w dolince otoczonej z każdej strony ścianą sosnowego lasu.

Zbiornik zasilany jest wodą opadową spływającą trzema strumieniami z dwóch różnych kierunków. Łatwo go odnaleźć poruszając się drogą pożarową nr „12” opisaną w terenie, jako droga „Na Małpę”. Nazwa nie jest przypadkowa. Prowadząca od Borowca „Dwunastka”, nadpisana w d. Drogę Chełmkowską [niem. Kölmchener Weg] doprowadza bowiem także do „Czerwonej Małpy” – słynnego głazu narzutowego, który znajduje się niespełna dwa oddziały dalej w kierunku wschodnim.

Zbiornik nie ma obecnie nazwy własnej. Nie było tak jednak zawsze. Jego lokalizacji też nie wybrano przypadkowo. Miejsce, gdzie został wybudowany to dawna Studnia Haussmana. 

Tajemniczy opis „Haußmans – Br.” na pochodzącej z początku XX w. mapie Puszczy Tarnowskiej intrygował mnie już od jakiegoś czasu. Na innej mapie sprzed II Wojny Światowej w tym samym centralnym punkcie puszczy widniał graficzny znak studziennego żurawia. Pozyskanie bliższej wiedzy o zasadach pozyskiwania wody, wyglądzie studni i innych właściwościach miejsca okazało się jednak trudne.

Potwierdzenie, że chodziło o jakiś specjalny system gromadzenia leśnych wód opadowych pozwoliłoby na powiązanie technicznej konstrukcji studni z nazwiskiem barona Haussmana, który był autorem koncepcji rozwiązania zagospodarowania wód opadowych dla Paryża. W XIX wieku koncepcja ta doskonale się sprawdziła i stąd prawdopodobnie tego typu zbiorniki nazwano studniami Haussmana.

Według historyka i regioznawcy Pawła Łachowskiego, który dotarł do Studni Haussmana w latach 90. tych XX wieku: studnia była typowa, lekko przekrzywiony krąg betonowy wystawał z ziemi, a obok znajdował sporej wielkości stalowy, obsypany ziemią zbiornik na wodę.

Wyglądu pompy nie udało się odtworzyć. W czasie, gdy Paweł Łachowski sporządzał dokumentację fotograficzną z całą pewnością już tam nie było. 

Wiadomo, że sygnatura studni pojawia się na mapach od końca XIX w. Z braku innych źródeł, nie wiadomo też czy sama studnia nie jest jeszcze starsza.

Zdaniem Pana Łachowskiego, na mapie z połowy XVIII w., studni na terenie Borów Tarnowskich było więcej. Co ciekawe, w południowo-wschodnim fragmencie d. Puszczy znajdowała się nawet tajemnicza Góra Studzienna [niem. „Brunnen Berg”]. Miejsce jej lokalizacji na niektórych współczesnych mapach turystycznych oznaczane jest jako „Studniki”. Może kiedyś i tę „tajemnicę” uda się rozwikłać.

Od wiosny 2017 r. Studnia Haussmana będzie jedną z atrakcji szlaku Huberta w systemie Jodłowskich Tras Rekreacyjnych. Już pod koniec 2016 r. pojawiła się przy niej drewniana gustowna altana z ławą i stołem do odpoczynku oraz tablica z dokładną mapą Puszczy Tarnowskiej.

Aktualnie, poza wspomnianą leśną „12”, do Studni Haussmana najłatwiej dojechać wykorzystując zielony szlak rowerowy „Wiatraków i Jezior”. Przy Czerwonej Małpie wystarczy skierować się na zachód. Dojazd do zbiornika jest dobrze oznakowany.  

Jan WOJTASIK

   

 

Dane orientacyjne dla urządzeń GPS:

Dł. geogr. 15°57’30” E

Szer. geogr. 52°52’04” N

Przy opracowaniu tego materiału wykorzystano mapę: Puszcza Tarnowska. Jodłowskie Trasy Rekreacyjne, Wydawnictwo SYGNATURA Zakład Kartograficzny, Wydanie I,  2015, mapę ochrony pożarowej Nadleśnictwa Nowa Sól oraz materiał pozyskany ze stron internetowych Geoportal.Gov.Pl i GoogleMaps