Rezerwat przyrody „Jezioro Święte”

Rezerwat  „Jezioro Święte”. Uznawany za florystyczny, rezerwat „”Jezioro Święte” znajduje się w pobliżu osady o tej samej nazwie w gminie Kolsko. Utworzony został Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 22 kwietnia 1983 r. (M.P. Nr 16 z 1983 r., poz. 91).

Jego aktualny status prawny określony jest ponadto w Zarządzeniu Nr 19/2010 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 23 lipca 2010 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Jezioro Święte” (Dz. Urz. Woj. Lub. Nr 84 poz. 1137 z dn. 24.08.2010 r.).

Zajmuje obszar o powierzchni 19,51 ha. Celem ustanowionej ochrony jest zachowanie zarastającego roślinnością jeziora oraz charakterystycznych zbiorowisk i stanowisk rzadkich gatunków roślin wodnych. Zasługuje na uwagę spostrzeżenie, że jeszcze podczas procedur tworzenia rezerwatu charakterystycznym składnikiem jeziora były podwodne łąki ramienicowe, czyli zbiorowiska glonów, których obecność jest wskaźnikiem czystej wody. Niestety prowadzone dwie dekady później badania nie potwierdziły już obecności ramienic.

Rezerwat leży w granicach obszaru Natura 2000 „Pojezierze Sławskie”. Znajdują się tu siedliska wielu gatunków ptactwa wodno-błotnego, w tym: bociana czarnego, żurawia, czapli czy kormoranów.

„Święte” stanowi typowy przykład jeziora polodowcowego, posiada charakterystyczny rynnowy kształt przebiegający wzdłuż linii wschód-zachód. Zasilane jest wodami podziemnymi i należy do zlewni rzeki Obrzycy, z którą połączone jest sztucznym rowem otwartym.

Przeciętna głębokość tytułowego jeziora szacowana jest na 5,0 m., ale są miejsca, gdzie sięga ona 11,0 m. Spotyka się niekiedy przekonanie o  „podwójnym” dnie tego akwenu.

Warto zaznaczyć, że w starszym nazewnictwie zarówno jezioro, jak i położona nad nim osada nosiły nazwę „Świętoboru”. Nazwę tę zachowało rezydujące tu leśnictwo, a także prowadzona przez Nadleśnictwo Sława Śląska polana rekreacyjna. Znajdują się na niej urządzenia przeznaczone do ćwiczeń na wolnym powietrzu, liczne tablice edukacyjne informujące o świecie roślin i zwierząt, wydzielone miejsce do rozpalenia ogniska oraz wiata z miejscami do siedzenia.

Zaciekawia sama nazwa „Świętego”. Wbrew powszechnemu przekonaniu etymologia miejscowości nie wywodzi się od „świętości”, lecz słowiańskiego „swendniec”, czyli swądu lub woni spowodowanej spalenizną lasu. Tak przynajmniej uważają niektórzy badacze niemieccy [A. Forster, Geschichtliches von den Dorfen des Grunberger Kreises, Zielona Góra 1905 s. 238f – cyt. za: S. Pietriuk, Kolsko i Konotop – historia nieznanego pogranicza, Uście – Kolsko – Konotop – Langballig holz, 2016 s. 43]. Późniejsze określenie „Schwenten” jest więc efektem zniemczenia nazwy pierwotnej.

W pobliżu Świętego jest też „Joanna” –  mierząca 40 m. wysokości drewniana wieża widokowa, z której można podziwiać bliższą i dalszą okolicę. Obiekty te cieszą się dużą popularnością wśród mieszkańców pobliskich miejscowości oraz wczasowiczów i turystów przybyłych z dalszych stron.

Rezerwat „Jezioro Święte” położony jest bezpośrednio przy drodze wojewódzkiej nr 278, która na tym odcinku łączy Konotop ze Sławą. Turyści rowerowi i piesi mogą do niego dojechać czy też dojść zielonym oraz żółtym szlakiem PTTK, zielonym szlakiem „Wiatraków i Jezior” oraz jodłowską trasą rekreacyjną oznaczoną kolorem brązowym „Viktor”.

Jan WOJTASIK

 

Dane orientacyjne dla GPS:

N: 51°55’30.27” 

E: 15°56’20.89”

Przy opracowaniu tego materiału wykorzystano informacje pobrane ze strony internetowej Nadleśnictwa Sława Śląska oraz skany map portalu „Geoportal.Gov.Pl i mapy Stowarzyszenia Wspierania Rozwoju Letniska Jodłów wyd. II/2017