Kalendarium Puszczy Tarnowskiej

Prehistoria

12-8 tys. lat p.n.e. – polodowcowa piaszczysto-kamienista pustynia arktyczna pokrywa niemal cały obszar Puszczy Tarnowskiej

11-10 tys. lat p.n.e. – pojawia się pierwotna roślinność [trawy, krzewy], pierwsze  zwierzęta [renifery], a w ślad za nimi pierwsi ludzie – łowcy epoki kamiennej

8 tys. lat p.n.e. – powstawanie lasów sosnowo-brzozowych, pojawienie się olszy i wierzby, wyraźne ocieplanie się klimatu

8-6 tys. lat p.n.e. – w okolicy Siedliska bytują ludzie posługujący się krzemiennymi narzędziami

5-4,5 tys. lat p.n.e. – rozwój lasów sosnowo-dębowych, pojawienie się zwierzyny typowej dla środowiska leśnego, zanikanie zwierzyny stadnej żyjącej na wielkich otwartych przestrzeniach; ludzie poza zbieractwem i myślistwem zajmują się rybołówstwem

4,0 tys. lat. p.n.e. – na ziemiach polskich ludność przechodzi na osiadły tryb życia; rozpoczyna się uprawianie zbóż i hodowla zwierząt gospodarczych, znajdują zastosowanie proste narzędzia

4,5-1,8 tys. lat p.n.e. – kolejne ocieplenie klimatu, rozwój lasów liściastych dębowych, lipowych i jesionowych z bogatym podszytem, a świerkowo-sosnowych na glebach uboższych; w uprawie pojawia się gospodarka żarowa polegająca na wypalaniu lasu i zajmowaniu dawnych powierzchni leśnych pod uprawę i wypasy zwierząt hodowlanych

3,0 tys. lat. p.n.e. – dominującym drzewem puszcz Europy Płn.-Zach. staje się lipa drobnolistna

1,8 – 1,3 tys. lat p.n.e. – ślady stanowisk osadniczych w Jodłowie [epoka brązu z nieznanej bliżej kultury przedłużyckiej]

1800-750 lat p.n.e. – optimum osadnicze, intensywna eksploatacja lasów na potrzeby budownictwa, hutnictwa żelaza, garncarstwa

1 tys. lat. p.n.e. – powstanie kurhanów grobowych z pochówkami ciałopalnymi w okolicy Zwierzyńca k. Sławy oraz w Różanówce

700-600 lat p.n.e. – najazdy irańskich Scytów niszczące m.in. kultury ludów osiadłych na obszarach środkowej Odry

300 lat p.n.e–500 r. n.e. – wczesny okres wędrówki ludów, wyludnienie obszarów środkowej Odry i ponowna ekspansja zadrzewienia

Średniowiecze

500-700 – ponowne osadnictwo, pojawienie się grodzisk, spadek lesistości

700-1000 – wzrost zaludnienia, intensywne pozyskiwanie drewna do budowy grodzisk i osad, hutnictwo szkła oparte na wykorzystaniu drewna

1157 – cesarz niemiecki Fryderyk Barbarossa przeprawia się z wojskiem pod Bytomiem i dalej traktem puszczańskim przez Tarnów Jezierny kieruje się na Przemęt

1200-? – najstarsza ze znanych nazw Puszczy Tarnowskiej „desertum Tarnov” przywołana w prowadzonej w klasztorze w Lubiążu XIII-wiecznej kronice

1213 – śmierć księcia Konrada s. Henryka Brodatego w lasach k. Tarnowa Jeziernego

1251 – powstanie księstwa głogowskiego

1291 – książę głogowski Henryk III zezwala mieszczanom na pozyskiwanie z Puszczy Tarnowskiej drewna potrzebnego na odbudowę spalonych domostw; decyzja ta z czasem uznana jest za nieograniczoną w czasie i staje się zarzewiem wielowiekowych sporów między Głogowem a kolejnymi właścicielami Puszczy

1293 – położenie kamienia węgielnego pod budowę kościoła w Tarnowie Jeziernym

1295 – kasztelanem w Tarnowie Jeziernym jest Pozenko; rok później na dokumencie wystawionym przez księcia głogowskiego Henryka wskazano, jako kasztelana z Tarnowa – Przybycha [Przybek Krystoborowic z Kębłowa k. Ścinawy]

1298 – zakup południowej części Puszczy Tarnowskiej przez miasto Głogów

1298 – w dokumencie dla Głogowa wystawionym przez księcia Henryka III pojawia się pierwsza wzmianka o nowym zamku w Siedlisku [grudzień]

1293-1302 – w dokumentach wzmiankowany jest Tarnów Jezierny jako siedziba kasztelanii

1344 i 1360 – podział księstwa głogowskiego na część książęcą i królewską [Czechy] i przejęcie części Puszczy Tarnowskiej oraz Siedliska na własność królów czeskich

1359 – Tarnów Jezierny wzmiankowany jest w dokumentach jako „wieś”

1360 – w Siedlisku na miejscu późniejszego zamku znajduje się książęcy dom łowczy stanowiący bazę myśliwską cesarza Karola IV

1366 – poświadczenie w dokumentach pisanych istnienia wsi Lipinki

1381 – nadanie połowy Bytomia Odrzańskiego, zamku w Tarnowie Jeziernym oraz Puszczy Tarnowskiej Nickelowi von Rechenbergowi

1399 – przebudowa zamku w Tarnowie Jeziernym; powstaje warownia o konstrukcji drewniano-ziemnej

1433 – zniszczenie warowni w Tarnowie Jeziernym przez wojska husyckie

1484 – budowa zamku Carolath w Siedlisku

Era nowożytna 

1507 – nazwa własna zamku w Siedlisku „Karlat” pojawia się po raz pierwszy w źródłach historycznych

1507 – w Krakowie król Zygmunt Stary potwierdza nadanie Hansowi i Nikelowi Rechenbergom zamku w Siedlisku oraz lasów w pobliżu Lipin, a także zatwierdza tekst przysięgi złożonej Rechenbergom przez mieszkańców tej miejscowości

1520 – władcy Bytomia Odrzańskiego podejmują nieudaną próbę zbudowania w tej miejscowości mostu przez Odrę; wg niektórych źródeł zamysł został storpedowany przez miasto Głogów 

1519-1520 – do sądu w Bytomiu wpływają liczne skargi na braci Hansa i Nickela Rechenbergów za ograniczanie praw okolicznej ludności do wyrębu drewna i wypasu bydła na wrzosowiskach w Puszczy Tarnowskiej [Carolather Heide]

1525 – Hans Rechenberg nadaje cechowi sukienników w Bytomiu Odrzańskim prawo do wypasu owiec na nadodrzańskich łąkach w okolicy Kiełcza i Ścieżyny Leśnej [niem Hegewald]

1534 – otwarty konflikt zbrojny Rechenbergów z Głogowianami o drzewo z Puszczy Tarnowskiej

1561 – właściciel Zaboru odmawia zgody na dostarczanie drewna z jego dóbr dla potrzeb pobliskiej warzelni soli; warzelnia przeniesiona zostaje do Modrzycy, co otwiera konflikt o drewno z właścicielami Puszczy Tarnowskiej

1561 – sprzedaż dóbr siedlisko-bytomskich Fabianowi von Schönaich’owi; w Lipinach wzmiankuje się 35 gospodarstw rolnych, w Tarnowie Polskim (Jeziernym) – 12 

1566 – nadleśnictwem w Przyborowie kieruje Georg Becker

1589 – wielka plaga gąsienic pustoszy lasy w północno-zachodniej części Puszczy [Las Odrzański]; lasy w okolicy Przyborowa włączone w skład majątku ziemskiego Urzędu Solnego w Nowej Soli

1601 – powstanie wolnego państwa stanowego

1609 – zbrojne starcia Głogowian ze oddziałami Schönaich’ów

1610 – początek prac regulacyjnych na rozlewiskach rzeki Odra; 

1615 – na polecenie dworu cesarskiego z Wiednia znaczne ilości drewna dębowego z okolic Nowej Soli [las koserski] zostają dostarczone miastu Głogów

1618 – w Bytomiu Odrzańskim postawiony zostaje most przez Odrę; most ten ulega zniszczeniu w roku 1640

1624 – budowa przez Jana von Schöneich’a renesansowego dworku myśliwskiego w Tarnowie Jeziernym

1635 – podczas wyjątkowo mroźnej zimy ludzie zamarzają na drogach, a wilcze watahy atakują mieszkańców księstwa głogowskiego; w reakcji na to zagrożenie organizowane są na dużą skalę polowania 

1635 – władztwo nad Puszczą Tarnowską czasowo przejmuje marszałek generał cesarski Johannes von Götz

1639 – wojska szwedzkie zajmują Siedlisko i wznoszą dzieła obronne na obszarze Puszczy Tarnowskiej, m.in. w Zwierzyńcu i Dębówku [Glogeiche]

1650 – majorat w Siedlisku powraca we władztwo rodu Schönaichów

1653-4 – w centralnej części Puszczy w tzw. „Miejscu Pastora” organizowane są przez protestantów potajemne msze; miejsca tego do czasów obecnych nie udało się jeszcze zlokalizować

1666 – kronikarze odnotowują czas wielkiej suszy; podczas jedenastu letnich tygodni panuje bezwietrzna pogoda, a wysokie temperatury i brak opadów sprawiają, że wysycha wiele zbiorników wodnych

1683 – karczmarz z Jeziornej składa skargę na bezzasadne jego zdaniem pobieranie przez warzelnika 7 groszy tzw. czopowego; podobne skargi składali inni karczmarze z okolicy Sławy

1692 – koniec sporu majoratu siedlisko-bytomskiego z Głogowem o prawo wyrębu drzew w Puszczy Tarnowskiej

1694 – zgoda na wyrąb Puszczy Tarnowskiej dla Bytomia Odrzańskiego po pożarze miasta

1700– Hans Georg von Schönaich – ówczesny właściciel Puszczy Tarnowskiej otrzymuje tytuł hrabiego

1707 – saski kartograf Adam Friedrich Zürner projektuje przez Puszczę Tarnowską północną odnogę traktu pocztowego Drezno – Warszawa

1713 – w okolicach Sławy grasuje niedźwiedź; władze wzywają okolicznych mieszkańców do zachowania „najwyższej ostrożności”

1730 – w Przyborowie pożar strawił 10 domów; prawdopodobną przyczyną powstania pożaru było zapalenie się wytapianego w jednym z budynków łoju

1736 – w Stanach [niem. nazwa pierwotna: Halt-Auss] zostaje utworzony urząd celny

1741 – wolne państwo stanowe Karolat-Bytom otrzymuje status księstwa, a Puszcza Tarnowska staje się terytorium książęcym

1747 – początek tzw. wielkiej regulacji Odry

1751 – von Kottulinsky nadleśniczym lasów księstwa Siedlisko-Bytomskiego

1756 – ustawa leśna w Prusach zakazuje palenia tytoniu oraz rozpalania ognia w lasach i na polach graniczących z wszelkimi zadrzewieniami

1767 – początek budowy drogi Nowa Sól – Stany [Droga Sybilli]

1802 – niemiecki kronikarz J. Weigel informuje, że w „lasach koło Siedliska i Nowej Soli zimą zjawiają się niekiedy wilki”

1806 – podczas walk o Głogów z drewna pozyskanego w Puszczy Tarnowskiej, a częściowo także głogowskich lasów miejskich wykonano 45 tys. pali

1811 – prowadząca przez Krążkowo, Grochowice i Strzeszków dawna „droga saska” ujęta jest w urzędowym wykazie jako: „główna droga do miasta targowego Lipsk z kierunku warszawskiego” 

1812 – pierwsza historyczna wzmianka o utworzeniu w Konotopie punktu wymiany koni dla dorożek pocztowych

1816-1820 – dobrami leśnymi księcia zu Carolath-Beuthen w Siedlisku zarządza Wilhelm Pfeil – późniejszy dyrektor Akademii Leśnej w Eberswalde; w swojej biografii napisał, że w Siedlisku „polowania na każdego i licznego zwierza należały do jednych z piękniejszych w Niemczech”

1817 – wg Ch. Fischera, na całym śląskim „prawym brzegu Odry aż do granicy Brandenburgii mieszkają potomkowie Słowian”

1818 – księżna Adelajda wysyła z Heinrichlust list datowany na 1 września tego roku; upoważnia to do postawienia tezy, że pawilony myśliwskie powstały przed tą datą

1825 – w Konotopie zostaje utworzona ekspedycja pocztowa

1832 – wg J.G. Knie wypowiada opinię, że „położone w powiecie kożuchowskim Jezioro Sławskie jest największe na Śląsku”; jest to prawdopodobnie pierwsza odnotowana ocena wielkości tego akwenu   

1835 – budowa szkoły w Tarnowie Jeziernym [ówczesny Tarnów Polski]; większość kosztów pokrywa książę Heinrich Schönaich

1835 – w pobliżu Siedliska zostaje zastrzelony ostatni bytujący tu stale wilk; w okolicznych lasach wilcze watahy pojawią się tutaj dopiero za 120 lat

1839 – przez Sławę przebiega pocztowa linię dyliżansowa łącząca Sulechów ze Wschową

1843 – opracowanie przez Friedricha G. Kellera technologii wytwarzania papieru z drewna

1845 – rozpoczęcie regularnych nasadzeń dębowych w okolicy Przyborowa

1845 – wg gazety „Baierscher Eilbote”, w dniu 19 listopada w Puszczy Tarnowskiej zabito niezwykłej wielkości wilka, który zdążył wcześniej rozszarpać 20 sztuk zwierzyny płowej; polowanie na wędrownego wilczego „rozbójnika” trwało sześć dni

1849 – pierwszy przyjazd do Siedliska poety Emanuela Geibel’a, przekazanie do dyspozycji poety „Heinrichslust”, powstanie wierszy sławiących piękno okolicznej przyrody

1850 – początek organizacji nowoczesnej administracji leśnej z Forstmeister’em na czele; podział Puszczy Tarnowskiej na 4 rewiry [leśnictwa]

1854 – powódź pustoszy lasy Nadleśnictwa Carolath (Siedlisko); uprawy leśne, które przez 10 dni znalazły się metr pod wodą całkowicie obumarły

1858 – rozpoczęcie budowy Kanału Kopalnica [niem. Gross Landgraben]

1859 – wyłuszczarnia nasion w Siedlisku znanym na Śląsku producentem leśnego materiału siewnego 

1860 – powstanie dwóch nowych jednostek administracji leśnej: Carolather Heide i Calorather Oderwald

1862 – początek prac zalesieniowych na obszarze tzw. Lasu Odrzańskiego; Nadleśnictwem Przyborów kieruje Nadleśniczy Hering (brak imienia); Las Odrzański zyskuje światową sławę, a malowniczy zakątek Puszczy Tarnowskiej na północ od leśniczówki Czerwonak otrzymuje nazwę Radości Heringa [niem. Herings Lust]

1863 – w Siedlisku przychodzi na świat Walter Seitz, syn zarządcy lasami księstwa Carolath, autor opartego na wieżach obserwacyjnych systemu ostrzegania o pożarach lasów; wynalazek został opatentowany w roku 1902, uhonorowany Grand Prix w 1904 na Wystawie Światowej w St. Luois , a stosowany jest powszechnie do czasów współczesnych

1867 – na wystawie w Paryżu pokazano pierwszą maszynę do produkcji papieru z celulozy

1869 – pożar majątku w Józefowie [styczeń]; budynki odbudowano w roku następnym

1869 – silna trąba powietrzna niszczy znaczną połać Puszczy Tarnowskiej od Siedliska aż do Dębówka; skutki kataklizmu współcześni nazywali „wielką przecinką”

1869 – na obszarze Puszczy Tarnowskiej (Nadleśnictwa: Siedlisko i Przyborów) oszacowano stan zwierzyny łownej na 350 jeleni, 560 danieli, 240 dzików, 420 saren i 20 cietrzewi

1871 – most o konstrukcji drewnianej zbudowany zostaje na Odrze w Nowej Soli; postawiono go ok. 150 m. na wschód od mostu obecnego; za przejazd po moście pobierano opłatę

1875 – Siedlisko otrzymuje połączenie telegraficzne ze Sławą oraz Konotopem

1875 – południowym skrajem Puszczy Tarnowskiej maszerują ze Wschowy na poligon do Kożuchowa pododdziały 3. Poznańskiego Pułku Piechoty; z powodu wysokiej temperatury umiera 6 żołnierzy, w tym trzech o polsko brzmiących nazwiskach, zostają pochowani na cmentarzu w Bielawach

1878 – budowa drogi Nowa Sól – Konotop; obecnie jest to fragment drogi wojewódzkiej „215” do Wolsztyna

1881 – w śląskich lasach zakładane są liczne powierzchnie doświadczalne z obcymi gatunkami, zwłaszcza daglezją i dębem czerwonym; istniejące obecne na obszarze Puszczy Tarnowskiej pozostałości takich powierzchni utworzono kilkanaście lat później

1892 – na potrzeby górnictwa węglowego na Śląsku zużyto 540 tys. m3 drewna 

1893 – udział sosny w lasach prowincji śląskiej oceniany jest na ok. 60%, świerk i jodła zajmują 16%, a udział dębu i buka szacowany jest na ok. 1% dla każdego z tych gatunków; wyraźny zasięg gatunków sztucznie wprowadzanych przez człowieka zwiększa się już od początku XVIII w.

1894 – powierzchnia leśna majątku w Siedlisku [niem. Carolath] wynosi 8,4 tys. ha

1895 – w Nadleśnictwie Przyborów odbyła się konferencja Związku Leśników Śląskich; na pamiątkę tego wydarzenia w pobliżu restauracji przy moście odrzańskim posadzono 3 dęby: Mikołaja, Katarzynę i Matyldę [lipiec]

1900 – założenie przez naukowców z Eberswalde leśnej powierzchni badawczej dębu szypułkowego w oddziale 115c Nadleśnictwa Nowa Sól; dęby są obecnie przedmiotem badań Instytutu Badawczego Leśnictwa w Warszawie

1901 – lasy nadleśnictwa Przyborów atakuje osnuja gwiaździsta; uszkodzeniu ulega 150 ha dorosłych drzewostanów

1902 – z Wrocławia do Puszczy Tarnowskiej na rowerze przyjeżdża Theodor Schube, znany śląski przyrodnik; efektem wyprawy jest m.in. sfotografowanie Krzywego Dębu i szczegółowy opis wielu drzew tego gatunku w okolicy mostu odrzańskiego w Nowej Soli

1905 – tereny leśne majątku Carolath podzielone są na 8 rewirów z 4 leśnictwami

1905 – w Siedlisku obchodzona jest uroczyście 90-ta rocznica urodzin Emanuela Geibla

1906 – do Nowej Soli z Konotopu odjeżdża ostatni konny kurs pocztowy [31 październik]

1907 – druga budowa mostu przez Odrę w Bytomiu Odrzańskim; most został zniszczony w 1945 r. przez wycofujące się na zachód wojsko niemieckie

1907 – w nadleśnictwie Przyborów zarządzenie ministra wprowadza prawną ochronę kilku wiekowych dębów; są to pierwsze pomniki przyrody   

Między wojnami 

1914-1918 – atak brudnicy mniszki i znaczna dewastacja sosnowego drzewostanu Puszczy

1917-1921 – barczatka sosnówka uszkadza 84% upraw w Puszczy Tarnowskiej; zagrożenia powodowane szkodnikami inspirują leśniczego Seitz’a [seniora] do zbudowania maszyny lepującej drzewa

1918-1921 – budowa kolejki wąskotorowej na obszarze Puszczy Tarnowskiej na podstawie ustawy z 1892 r.; całkowita jej długość wyniosła 90 km, z czasem długość kolejki uległa zmniejszeniu; stacje docelowe to Lipiny i Bytom Odrzański

1921 – podczas letnich upałów pożar niszczy 25 ha lasu w okolicy Siedliska

1921 – powierzchnia lasów majątku Carolath wynosi 11,8 tys. ha

1924 – zniszczenie starodrzewia sosnowego przez gąsienice strzygonii choinówki; zagładzie zupełnej uległo 2,5 ha lasu w zachodniej części Puszczy Tarnowskiej

1925 – wielki festyn historyczny w Bytomiu Odrzańskim oraz w Siedlisku z motywem przewodnim Puszczy Tarnowskiej pt. Dzwony w lesie

1926-1928 – atak brudnicy mniszki na znacznym obszarze Puszczy Tarnowskiej; zniszczeniu ulega drzewostan na obszarze ok. 500 ha

1927 – utworzenie jednostki administracji lokalnej Okręg Majątkowy „Puszcza Siedliska”

1930 – kontynuowane są prace nad przełamaniem monokultury sosnowej w „Wysokim Borze” w Nadleśnictwie Przyborów

1930 – powierzchnia leśna majątku w Siedlisku [niem. Carolath] wynosi 9,2 tys. ha; taką samą wykazano w roku 1937 

1932 – w Dębówku [niem. Glogeiche] funkcjonuje obóz pracy przymusowej dla młodzieży prowadzony przez aktywistów nazistowskich; odnawiane są zalesienia zniszczone przez owady oraz remontowane drogi

1932 – w Nowej Soli na Odrze powstaje most o konstrukcji stalowej; wysadzono go w powietrze w lutym 1945 r., ponowna odbudowa nastąpiła w roku 1955, a do tego czasu korzystano z przeprawy promowej

1935 – Nadleśniczy Otto Vogdt z Przyborowa [niem. Tschier] nawołuje do powstrzymania odwadniania gruntów prowincji śląskiej, jako procesu prowadzącego do wyginięcia dębowych lasów

1936 – w Siedlisku powstaje wyłuszczarnia nasion systemu Pentza; jej istota sprowadza się do wykorzystania tzw. przeciwprądu powietrza; kilkakrotnie modernizowana pracuje do chwili obecnej świadcząc usługi dla Nadleśnictw z Ziemi Lubuskiej i Dolnego Śląska

1939 – po wybuchu wojny w Dębówku [niem. Glogeiche] funkcjonuje obóz pracy przymusowej; prawdopodobnie zatrudnieni są też jeńcy wojenni

Współczesność 

1945 – spalenie ok. 3 tys. ha lasów wskutek działań wojennych; początek odbudowy zasobów leśnych

1945 – w Dębówku stacjonuje sztab wojsk radzieckich szturmujących Głogów

1945 – utworzenie Nadleśnictwa Przyborów z dawnych lasów państwowych [4,6 tys. ha] oraz lasów własności prywatnej „Carolath” [3,0 tys. ha]; do roku 1950 nadleśnictwo nosi nazwą „Zaborów”, a pierwszymi Nadleśniczymi byli kolejno: Eugeniusz Kurllit i Zygmunt Górski 

1945 – powstanie Nadleśnictwa w Sławie; biura zlokalizowano przy ul. Dworcowej 38 w Sławie; pierwszym Nadleśniczym zostaje Edward Wojciski

1945-1946 – w Puszczy Tarnowskiej ukrywają się bandy rabunkowe oraz niedobitki oddziałów niemieckich

1946 – leśniczym w Siedlisku zostaje Jerzy Łuczycki; kieruje tym leśnictwem do roku 1966

1947 – leśniczym w Grochowicach zostaje Władysław Majdański; prowadzi to lesnictwo do roku 1984

1954 – Nadleśniczym w Przyborowie zostaje Jerzy Dyszkant [kwiecień]

1959 – Nadleśniczym w Przyborowie zostaje Michał Michałowski; kieruje tym Nadleśnictwem przez 21 lat

1960 – leśniczym w Strzeszkowie zostaje Henryk Nowogoński; pracuje tam do 1984 r.

1961 – huragan niszczy drzewostan sosnowy w obrębie Leśnictwa Grochowice

1966 – przewodnik turystyczny „Ziemia Nowosolska” informuje o jałowcu pospolitym – pomniku przyrody w Leśnictwie Sabinówka; jego wiek szacowany jest na 90 lat, a wysokość ok. 6 m.; drzewo to niestety obumarło najprawdopodobniej wskutek obniżenia się lustra wody podskórnej

1967 – w Leśnictwie Grochowice pracę sezonową przy wyrębie lasu podejmuje Edward Stachura – pisarz i poeta; efektem tego doświadczenia jest powieść pt. „Siekierezada, czyli zima leśnych ludzi”; od 1983 r. na pamiątkę pobytu poety rokrocznie w Grochowicach organizowana jest impreza plenerowa o nazwie „Stachuriada”

1968 – tragiczna śmierć podleśniczego Józefa Kawulaka z Leśnictwa Bielawy [29 lipiec]

1971 – ukazuje się pierwsze wydanie „Siekierezady albo zimy leśnych ludzi” autorstwa Edwarda Stachury; oparty na motywach powieści film „Siekierezada” w reż. Witolda Leszczyńskiego wszedł na ekrany kin w roku 1985

1974 – utworzenie w obecnym kształcie z dawnych nadleśnictw Przyborów, Kożuchów, Niwiska i Otyń Nadleśnictwa w Nowej Soli [1 styczeń]

1974 – organizacja Nadleśnictwa Sława Śląska w aktualnym kształcie; w strukturze tego Nadleśnictwa – poza obrębem sławskim – znalazły się jeszcze obręby obejmujące d. Nadleśnictwa: Kochanowo, Świętno i Wschowa. Pierwszym Nadleśniczym nowo utworzonej jednostki został Witold Szwaja, który kierował nią do roku 2004

1979/1980 – lasy obrębu Przyborów poddane wielkoobszarowemu nawożeniu mineralnemu przy wykorzystaniu samolotów; środki finansowe na ten cel przekazuje Huta Miedzi w Głogowe tytułem rekompensaty za zanieczyszczenie powietrza

1980 – wytyczenie przez PTTK – Koło w Sławie  zielonego szlaku pieszego; prowadzący do Konotopu szlak uwzględniał liczne miejsca na obszarze Puszczy Tarnowskiej, w tym zwłaszcza w okolicach Tarnowa Jeziernego, Jodłowa czy Świętoboru

1882 – kierownikiem wyłuszczarni nasion w Siedliski zostaje Ryszard Kieczur

1982-84 – lasy Puszczy Tarnowskiej atakuje brudnica mniszka

1882 – ogromny pożar lasu w Leśnictwie Dąbrówno; na zachód od Gaju Wandy zniszczeniu uległo niemal 100 ha, w tym wiele dorodnych dębów

1982 –  wytyczenie przez PTTK – Koło w Sławie żółtego szlaku pieszego; mimo, że jest to szlak koncentrujący się na obszarze wokół Jeziora Sławskiego, prowadzi przez ważne miejsca na obszarze Puszczy Tarnowskiej, w tym okolice Zwierzyńca, Jeziornej, Meszów czy Świętego

1983 – utworzenie rezerwatów przyrody „Jezioro Święte”; rezerwat o pow. 19,71 ha utworzono w Gminie Kolsko w celu ochrony jeziora zasilanego wodami podziemnymi oraz rzadkich gatunków roślin; w tym samym roku powstał też rezerwat przyrody „Mesze”

1984 – kierownictwo Nadleśnictwem Nowa Sól obejmuje Józef Prałat; Nadleśniczym jest do roku 2011

1984 – Leśniczym Leśnictwa Dąbrówno zostaje Tadeusz Sokołowski; stanowisko to zajmuje do stycznia 2921 r. 

1984 – Leśniczym Leśnictwa Grochowice zostaje Henryk Nowogoński; kieruje tym leśnictwem do roku 2001

1985 – po raz pierwszy w okolicach Sławy wydzielony został obszar chronionego krajobrazu; aktualnie obszar ten nosi nazwę Pojezierze Sławsko – Przemęckie, a jego południowo-zachodnia granica na obszarze Puszczy Tarnowskiej biegnie najogólniej wzdłuż linii wyznaczonej miejscowościami: Dąb, Kamienna, Jodłów i Okopiec

1995 – w Siedlisku wichura wyłamuje pomnik przyrody lipę drobnolistną tzw. „Krwawą Lipę” [data ta wymaga jeszcze weryfikacji i potwierdzenia]

1999 – przygotowanie dokumentacji projektowej Sławskiego Parku Krajobrazowego

Wiek XXI

2001 – rosnący w Nadleśnictwie Nowa Sól nad brzegiem Odry, liczący ok. 300 lat wiąz szypułkowy o wysokości 16 m. zostaje uznany za najgrubsze drzewo w swoim gatunku w Lasach Państwowych w Polsce 

2003 – brudnica mniszka atakuje lasy Puszczy Tarnowskiej na obszarze 1,2 tys. ha [maj]

2003 – gradobicie poważnie niszczy niemal 300 ha lasu w obrębie leśnym Przyborów; 44 ha wymaga całkowitej likwidacji

2004 – Nadleśniczym w Sławie Śląskiej zostaje Sławomir Majsner, który kieruje nim do roku 2009

2006 – w lasach Nadleśnictwa Sława Śląska żyło: 197 jeleni, 1348 saren i 478 dzików [luty]

2007 – konsekracja kościoła pw. Huberta w Tarnowie Jeziernym [listopad]; kamień węgielny pod jego budowę położono już w roku 1293

2007 – Stanisław Józwa projektuje rowerowy zielony „Szlak Wiatraków i Jezior”; istotne fragmenty szlaku prowadzone są po starych traktach leśnych na obszarze Puszczy Tarnowskiej

2008 – utworzenie w północno-wschodniej strefie Puszczy Tarnowskiej „Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków – Natura 2000”

2008 – Nadleśnictwo Sława Śląska przejmuje nową siedzibę przy ul. Franciszka Niewidziajły [październik]

2009 – rozpoczyna działalność Stowarzyszenie Wspierania Rozwoju Letniska Jodłów, którego statutowym celem jest m.in. ochrona dziedzictwa przyrodniczego Jodłowa i okolic oraz popularyzacja krajoznawstwa i wypoczynku

2009 – obowiązki Nadleśniczego Nadleśnictwa Sława Śląska przejmuje Wiesław Daszkiewicz, który zarządza nim do chwili obecnej

2010 – w Siedlisku wiatr o sile huraganu niszczy dąb o statusie pomnika przyrody

2010 – Na zlecenie Starostwa Powiatowego w Nowej Soli oznakowano zielony rowerowy „Szlak Wiatraków i Jezior”; zadanie zostało zrealizowane dzięki wsparciu środków Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr

2011 – Fundacja „Karolat” w Siedlisku rozpoczyna coroczny cykl imprez pt. Święto Bzów

2012 – Nadleśniczym Nadleśnictwa Nowa Sól zostaje Artur Tararuj; kieruje tym Nadleśnictwem do chwili obecnej 

2013 – wytyczenie w północno-wschodniej części Puszczy czterech pieszych szlaków turystyki pieszej i rowerowej przez Stowarzyszenie Wspierania Rozwoju Letniska Jodłów

2013 – wernisaż wystawy fotograficznej „Pejzaże Puszczy Tarnowskiej” w Sławie; zorganizowana przez Towarzystwo Przyjaciół Sławy, a pochodząca ze zbiorów Muzeum Miejskiego w Nowej Soli wystawa odwiedziła później m.in. Kolsko, Ciosaniec i Kożuchów oraz Kaszczor w Wielkopolsce

2014 – obumiera Krzywy Dąb, do tego czasu najstarsze żywe drzewo na obszarze Puszczy Tarnowskiej

2014 – pierwszy rajd rowerowy „Szlakami tajemnic Puszczy Tarnowskiej” zorganizowany przez SWRLJ

2014 – na obszarze Puszczy Tarnowskiej rozpoczęto wiercenia w poszukiwaniu rudy miedzi

2015 – ukazało się I wydanie mapy „Puszcza Tarnowska – Jodłowskie Trasy Rekreacyjne”; na zlecenie SWRLJ mapę wydał Zakład Kartograficzny SYGNATURA w Zielonej Górze

2015 – głaz narzutowy granit graversfors uchwalą Rady Miejskiej w Sławie zostaje uznany za  pomnik przyrody i otrzymuje o nazwę „Głaz Andrzeja”

2015 – w Świętem [d. Świętobór] powstaje najwyższa w Polsce drewniana wieża widokowa; wysokość „Joanny” sięga 40 m., a jej górna platforma widokowa znajduje się na wysokości 36 m.

2015 – W promocyjnym cyklu Lubuskie Szlaki Turystyczne „Gazeta Lubuska” opracowuje interaktywny projekt pt. Poznajemy Puszczę Tarnowską

2015 – odnowienie zielonego szlaku turystyki pieszej PTTK Konotop – Sława; na obszarze Puszczy Tarnowskiej szlak ten fragmentami wytyczono na nowo [czerwiec]; równolegle odnowiono także przebiegający w pobliżu szlak żółty PTTK

2015 – Nadleśnictwo Sława Śląska zostaje uhonorowane tytułem Lidera Ochrony Przyrody; tytuł przyznano za budowę i modernizację systemu ścieżek turystycznych [październik]

2016 – wytyczenie przez SWRLJ nowej  trasy rekreacyjnej do Grochowic; szlak zostaje oznaczony kolorem czarnym

2016 – Nadleśnictwo Sława Śląska wspólnie z radiem ZACHÓD organizuje na obszarze Puszczy Tarnowskiej rowerową część konkursu „Las. Dobre sąsiedztwo”

2017 – w Puszczy Tarnowskiej ponownie na stałe bytują wilki

2017 – ukazało się II wydanie mapy „Puszcza Tarnowska – Jodłowskie Trasy Rekreacyjne” [luty]

2017 – niemal przez miesiąc, także na obszarze Puszczy, trwały poszukiwania Zbigniewa Kowalczuka – leśniczego Leśnictwa w Tarnowie Jeziernym zaginionego 25 stycznia; jego zwłoki znaleziono w Sławie

2017 – w ramach projektu edukacyjnego „ERASMUS+” w Puszczy Tarnowskiej gościło 70 osób z siedmiu krajów europejskich; młodzież zapoznano z historią i współczesnością Puszczy [2 luty]

2017 – uchwałą Rady Gminy Sława obszar Gaju Wandy otrzymał status Zespołu Krajobrazowo – Przyrodniczego „Gaj Wandy” [31 sierpień]

2017 – do Puszczy powrócili bartnicy; w kilku miejscach zawisły na drzewach barcie kłodowe

2017 – wiatr o sile orkanu, któremu nadano imię „Ksawery”, nawiedził obszar Puszczy Tarnowskiej; złamaniom i wyrwaniu z korzeniami uległo wiele drzew [5/6 październik]

2018 – w pobliżu Grochowic stanął kamień upamiętniający Edwarda Stachurę; pomnik przedstawia położoną na pniu drzewa otwartą książkę z cytatem z Siekierezady 

2018 – na Cyplu w Jodłowie prowadzone są na dużą skalę prace modernizacyjne; ich celem jest doprowadzenie tego atrakcyjnego miejsca wypoczynku do standardów odpowiadających wymogom czasu, a inwestorem Gmina Nowa Sól

2018 – w kilku miejscach Jodłowa pojawiły się sadzonki młodych jodeł; nasadzeń dokonało SWRLJ. Niestety, sadzonki nie przetrwały długotrwałej suszy  

2019 – Muzeum Miejskie w Nowej Soli przy współpracy Nadleśnictwa Nowa Sól organizuje wystawę pt. Człowiek, las, inspiracje – Puszcza Tarnowska [maj-sierpień]

2019 – Stowarzyszenie Wspierania Rozwoju Letniska Jodłów wydaje pracę Jana Wojtasika i Mirosława Wojtczaka pt. Puszcza Tarnowska – mała encyklopedia [czerwiec]

2019 – pierwszy przypadek wykrycia w Puszczy Tarnowskiej (zarazem w Polsce Zachodniej) wirusa afrykańskiego pomoru świń w u dzika potrąconego przez samochód [listopad]

2020 – w Jodłowie rozpoczęto budowę wspólnej kancelarii dla leśnictw Dąbrówno i Tarnów Jezierny [maj]

2021 – leśniczy Leśnictwa Dąbrówno Tadeusz Sokołowski przeszedł na emeryturę; leśnictwem kierował od 1984 r.

2022 – Nadleśnictwo Nowa Sól zorganizowało przy Studni Haussmana koncert „Leśne Granie na Polanie”; wystąpił Kwartet Smyczkowy Stretto oraz Zespół Trębaczy Myśliwskich Venator [28 maj]

2023 – Miejska Biblioteka Publiczna w Nowej Soli otrzymała imię Edwarda Stachury (uchwała Rady Miejskiej z dnia 28 września 2023 r.)

2023 – historyczna Droga Sybilii (dojazd poż. 4) zostaje przebudowana; dojazd, który otrzymał utwardzoną szutrem nawierzchnię został poszerzony do 4 m.; przy drodze zbudowano też okazały zbiornik wody p/poż

2024 – ukazało się II wydanie Małej Encyklopedii „Puszcza Tarnowska” autorstwa Jana Wojtasika i Mirosława Wojtczaka

2024 – w Gaju Wandy odbył się festyn pod hasłem „Łowy w Puszczy Tarnowskiej z Baronem Münchhausenem”; okazją była setna rocznica utworzenia Lasów Państwowych oraz 50-lecie Nadleśnictw Nowa Sól i Sława Śląska (19 maj)

2024 – w Bielawach powstaje Stowarzyszenie „Lipowy Wianek”, które stawia sobie za cel m.in. popularyzację wiedzy o Puszczy Tarnowskiej; jedną z form działania stają się krajoznawczo-rekreacyjne wyprawy rowerowe, a pierwszy rajd z tego cyklu odbył się 28 kwietnia 

2024 – Nadleśnictwo Nowa Sól rozpoczyna nasadzenia drzew owocowych w Puszczy Tarnowskiej

2025 – w przestrzeni medialnej pojawiają się informacje o planach postawienia w centrum Puszczy Tarnowskiej 19 dużych turbin wiatrowych; pomysł wywołuje społeczne protesty

2025 – Miejska Biblioteka Publiczna im. Edwarda Stachury w Nowej Soli organizuje rajd rowerowy do Grochowic i innych miejscowości związanych z pobytem patrona i akcją powieści „Siekierezada albi Zima leśnych ludzi”

Źródła i inspiracje:

1. Andrzejewski i M. Kula, Siedlisko poprzez wieki, Wydawnictwo MARTINUS, Siedlisko 2014
2. Andrzejewski [red.], Budownictwo obronne Środkowego Nadodrza. Powiat nowosolski, Nowa Sól 2003
3. Andrzejewski, Rechenbergowie w Księstwie Głogowskim w XVI-XVII wieku, Nowa Sól 2012
4. Benyskiewicz [red.], Nowa Sól. Dzieje miasta, Zielona Góra 1993
5. Bielinis-Kopeć i B. Skawiński /red./, Zamki, dwory i pałace Województwa Lubuskiego, Zielona Góra 2007
6. Bok, Trasy rowerowe w okolicach Głogowa, Wyd. Towarzystwa Ziemi Głogowskiej, Głogów 2017
7. Gohle, Historia Nadleśnictwa Przyborów, tłum. polskie Piotr Niemiec, 2007 [brak danych o miejscu wydania]
8. Gryca i A. Roesler, Sława i okolice. Przewodnik turystyczny, Sława 2012
9. Johnson i D. Nore (ilustracje), Drzewa.Przewodnik Collinsa, Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 2014
10. Jermaczek i M. Maciantowicz, Przyroda Ziemi Lubuskiej, Wydawnictwo Klubu Przyrodników, Świebodzin 2005
11. Jerzak i A. Roesler [red.], Przyroda gminy Sława, Sława 2010
12. Jurek, Początki Sławy [w:] A. Roesler /red./, Siedem wykładów na siedem wieków Sławy, Sława 2014
13. Kuczer, Szlachta w życiu społeczno-gospodarczym księstwa głogowskiego w epoce habsburskiej 1526 – 1740, Zielona Góra 2007
14. Milnik, Kraina jak liść dębu. Historia śląskiego leśnictwa w czasach pruskich (1741 – 1945), Wydawnictwo Verlag Kessel 2015
15. Mitologie świata. Słowianie, Wydawnictwo Rzeczpospolitej, Warszawa 2007
16. Pacyga i M. Sprungala, Kronika Sławy i okolic, Sława 2012
17. B. Sadowski i P. Łachowski, Topolexikon. Zestawienie nazw miejscowości i jednostek toponomastycznych Ziemi Głogowskiej. (Suplement do Encyklopedii Ziemi Głogowskiej), TMG Głogów 1995
18. Schube, Nowe szkice do księgi lasów Śląska, Roczniki Śląskiego Stowarzyszenia dla Kultury Ojczystej (wydanie specjalne) 1902 s. 12 [tytuł oryginału: Th. Schube, Neue Arbeiten zum Waldbuche von Schlesien, Sonder-Abdruck aus dem Jahresbericht der Schles. Gesellschaft für vaterl. Cultur. 1902]
19. Sauter, [red.] Nowa Sól. Z dziejów i współczesności, Wyd. Lubuskiego Towarzystwa Kultury, Zielona Góra 1978

Ziemia Nowosolska, praca zbiorowa, Nowa Sól 1966

Strona internetowa Nadleśnictwa Sława Śląska w Sławie

Strona internetowa Nadleśnictwa w Nowej Soli

Jan WOJTASIK