II Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Miejsce zdarzenia”

Warszawa. Zorganizowana w dniu 13 marca 2014 r. w Warszawie konferencja naukowa poświęcona badaniu miejsca zdarzenia jest wspólnym przedsięwzięciem Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji i Polskiego Towarzystwa Kryminalistycznego oraz Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury.

Przeprowadzono ją na terenie Centrum Targowo-Kongresowego MT Polska. Jak wynikało z tematu konferencji, wystąpienia zaproszonych gości zagranicznych oraz prelegentów krajowych koncentrowały się wokół taktyczno-organizacynych oraz technicznych aspektów przeprowadzania oględzin.

Wiele uwagi poświęcono zagadnieniom przygotowania techników kryminalistycznych do bardziej efektywnego wykonywania czynności na miejscu zdarzeń, a także organizacji badań kryminalistycznych w takich krajach, jak: Litwa, Czechy i Słowacja oraz, co oczywiste – Polska.

Jak założyli sobie organizatorzy, głównym celem spotkania było podsumowanie obecnego stanu wiedzy na temat badania miejsca zdarzenia w Polsce i za granicą oraz wymiana doświadczeń w tym zakresie. Przedsięwzięcie było skierowane zarówno do teoretyków, jak i praktyków kryminalistyki, a także do naukowców, przedstawicieli polskiego sądownictwa i prokuratury, kadry kierowniczej Policji, techników kryminalistyki oraz przedstawicieli biznesu z kraju i ze świata.

Oficjalnego otwarcia konferencji dokonał Dyrektor CLKP mł. insp. Waldemar Krawczyk, a słowa powitalne do jej uczestników wygłosił prof. dr Brunon Hołyst. Celnie przy tym podkreślił, że „oględziny miejsca zdarzenia są pierwszym uderzeniem w walce z przestępstwem”. Prof. B. Hołyst był jednocześnie moderatorem pierwszej części spotkania.

W tej właśnie części o rozwiązaniach systemowych badania miejsca zdarzenia w swoich krajach mówili kolejno: Genrikas Nedveckis z Litewskiego Policyjnego Laboratorium Kryminalistycznego, Pavel Kolar z Czeskiego Instytutu Kryminalistyki w Pradze i Ondrej Laciak reprezentujący Policyjny Instytut Kryminalistyki w Bratysławie. Z kolei W. Krawczyk przedstawił ocenę stanu kryminalistyki w Polsce, zwracając szczególna uwagę na zagadnienia pracy techników kryminalistyki oraz zasady funkcjonowania kryminalistycznych laboratoriów policyjnych. Niektóre aspekty działalności PTK przedstawił natomiast dr Mieczysław Goc.

Wypowiadane w tym fragmencie konferencji opinie akcentowały znaną wśród kryminalistyków prawdę, że funkcjonariusze przeprowadzający oględziny mają zasadniczy wpływ na ogólny poziom badań kryminalistycznych.

W Czechach przygotowaniem pytań do ekspertów zajmują się przede wszystkim technicy kryminalistyczni. Prelegent z tego kraju wskazał jednak na poważny deficyt ludzi posiadających wymagane doświadczenie w pracy na miejscu zdarzenia, co przenosi ciężar postępowania na prowadzącego śledztwo. W dodatku często okazuje się, że faktyczne ustalenia na miejscu zdarzenia są inne niż wynikające z dokumentacji sprawy.

Z kolei – co warto podkreslić – na Słowacji zaawansowany jest program znakowania wszystkich śladów ujawnionych na miejscu zdarzenia kodem 48-kreskowym. Jednak, jak ujął to O. Laciak, rzeczywistość oględzin jest zupełnie inna niż w filmie CSI. 

Kolejna część, której moderatorem był Genrikas Nedveckis, koncentrowała się na wybranych zagadnieniach o charakterze już bardziej eksperckim. Dr Peter Bilous z Uniwersytetu w Waszyngtonie omówił problematykę identyfikacji śladów krwawych ujawnianych na miejscu pożarów, a dr Kamil Januszkiewicz z CLKP przedstawił podstawowe trudności dotyczące rekonstrukcji przebiegu zdarzenia na podstawie wyglądu śladów krwawych i wskazał na sposoby ich przełamywania. Z kolei, Pete Gagliardi – specjalista z Forensic Technology zajął się problematyką poprawy skuteczności w wyjaśnianiu przestępstw dokonanych z użyciem broni palnej.

Z dużym uproszczeniem konkluzja tych wystąpień daje się streścić w następującym sposób: nawet na miejscu intensywnego pożaru można niekiedy ujawnić ślady krwi przydatne do identyfikacji metodami profilowania genetycznego; poziom tej identyfikacji może być jednak bardzo ograniczony. Profesjonalnie wykonana dokumentacja fotograficzna miejsca zdarzenia – poza tradycyjnymi atrybutami – powinna uwzględniać także obraz tych powierzchni, na które plamy krwi nie zostały naniesione; takie szerokie odniesienie ułatwia lokalizację centralnego źródła krwawienia. Z kolei, systemowa międzynarodowa wymiana informacji o śladach powystrzałowych w istotnym stopniu wpływa na podniesienie poziomu wykrywalności sprawców.

Przewodniczenie kolejnej, trzeciej już sesji przejął prof. dr. Tadeusz Tomaszewski. Sesje tę otworzyło wystąpienie Jana Wojtasika reprezentującego KSSiP w Krakowie, który przedstawił niektóre zagadnienia pracy prokuratora na miejscu zdarzenia. Konkluzja tego wystąpienia sprowadza się do wniosków o pilnej potrzebie powołania w Polsce wyspecjalizowanych zespołów ds identyfikacji ofiar katastrof oraz regulacji pozycji i roli prokuratora w ustawie o zarządzaniu kryzysowym.

Następny wykład o badaniu poligraficznym, jako alternatywnej metodzie ujawniania śladów zdarzenia, wspólne przygotowali dr Piotr Herbowski  ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej oraz Dominika Słapczyńska z CLKP.

W kolejnych wystąpieniach systemy informatyczne wspomagające procesy identyfikacji śledczej przedstawił Paweł Szypowski  z firmy „Enigma” specjalizującej się w opracowywaniu systemów ochrony informacji, a Marcin Szydełko z firmy Siltec omówił niektóre zagadnienia cyfrowych dowodów rzeczowych, w tym zbieranie  i zabezpieczenie zdjęć cyfrowych przy pomocy radiotelefonów TETR.

Kwestiami pozyskiwania do celów procesowych informacji zakodowanych w podzespołach elektronicznych   pojazdów i maszyn roboczych zajął się Krzysztof Biskup z CLKP, natomiast dr Waldemar Krawczyk w swoim kolejnym wystąpieniu omówił rolę biegłego w oględzinach nielegalnych laboratoriów narkotykowych.

Temat wystąpienia znakomicie korelował z prezentacją wzorcowych oględzin takiego laboratorium. Podczas symulowanych oględzin technicy demonstrowali ujawnianie i zabezpieczenie śladów kryminalistycznych za pomocą odpowiednich środków i metod. Mogli przy tym korzystać z pomocy ekspertów z dziedziny chemii i balistyki.

Zaprezentowano także oględziny nielegalnej wytwórni narkotyków oraz miejsca zabójstwa z użyciem broni palnej. Nadzór nad przeprowadzanymi oględzinami sprawował prokurator Mariusz Gózd z KSSiP.

Konferencja została oceniona przez uczestników bardzo pozytywnie. Jej finałem było wręczenie uczestnikom odpowiednich certyfikatów. 

Warto przy tej okazji przypomnieć, że współudział KSSiP w organizacji warszawskiej konferencji oraz liczna obecność jej przedstawicieli z  Agnieszką Welenc – zastępcą dyrektora stanowi jeden z efektów porozumienia pomiędzy Dyrektorem Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji a Dyrektorem Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury w sprawie współpracy naukowo-dydaktycznej zawartego dnia 8 października 2013 roku.

Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej konferencji oraz sprawozdaniu zamieszczonym na portalu PTK. Pod tym adresem można też zapoznać z tekstem poszczególnych prezentacji.

Jan WOJTASIK