„Afera” to ulubione określenie dziennikarzy, polityków i nie tylko. Pełni rolę swoistego wytrycha, zastępując inne, wymagające większej precyzji oraz znajomości rzeczy opisy czy nawet opinie. Jest typowym makaronizmem językowym, zwłaszcza po podpięciu do charakteryzującego ją słowa kluczowego dopisku „-gate”. Na takiej zasadzie osławiona  amerykańska „Watergate” zrodziła po latach w Polsce takie słowa-potworki, jak: Rywingate, Orlengate, Begergate. Trudno powiedzieć, czy ich genezę lepiej tłumaczą nasze narodowe kompleksy czy po prostu nie odrobione lekcje z Mikołajem Rejem. Autorzy dzieła Nowy Leksykon PWN wydanego w roku 1998 zawierającego ponad 100 tys. haseł miejsca na „aferę” jeszcze w nim nie znaleźli. Jednak już wydany w 2005 r. przez to samo wydawnictwo „Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów”…

Tytułowy termin przywodzi w pierwszej kolejności skojarzenie z genetycznym profilowaniem i z tego powodu łatwo o jego mylną interpretację. W rzeczywistości portretowanie genetyczne stanowi jedynie jeden z kierunków badawczych współczesnej genetyki sądowej i polega na przewidywaniu cech fizycznych człowieka na podstawie pozostawionych przez niego na miejscu zdarzenia śladów biologicznych. Proces ten genetycy nazywają „predykcją cech fizycznych”. Niekiedy jednak spotkać możemy się z terminologią odwołującą się do „profilowania fenotypu”, czyli opisania zespołu cech morfologicznych i fizjologicznych kształtujących cechy ludzkiego organizmu.  Sama predykcja to inaczej prognozowanie, przewidywanie oparte na racjonalnych, naukowych, a więc spełniających określone standardy i weryfikowalnych metodach.  W praktyce prokuratorskiej po raz pierwszy z problematyką portretu genetycznego miałem zmierzyć się na początku…

Nie przypominam sobie innego pomysłu na poprawę wymiaru sprawiedliwości, który w porównywalnym stopniu podzieliłby środowiska profesjonalnie zaangażowane w jego sprawowanie. Chodzi oczywiście o kolejną, nie pamiętam już którą nowelizację procedury karnej. Rozpocznie ona swój żywot niebawem, gdyż już 1 lipca tego roku.

W dniach 18–21 listopada 2014 r. w Jachrance k. Warszawy, odbyła się zorganizowana przez Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji – Instytut Badawczy, Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne i Uniwersytet Warszawski – Wydział Prawa i Administracji konferencja naukowa poświęcona zagadnieniom współczesnej ekspertyzy fizykochemicznej. Sprawozdanie z jej przebiegu opublikowałem w Prokuraturze i Prawie nr 5/2015. Zapraszam do lektury. Jan Wojtasik

Wyrok do publicznej wiadomości, czyli pręgierz naszych czasów  Podanie wyroku do publicznej wiadomości jest jedną z form  realizacji procesowej zasady publiczności, a więc dyrektywy, w myśl której społeczeństwo ma zapewniony dostęp do wiadomości o procesie karnym. W Polsce jawne rozpatrzenie sprawy przez sąd Konstytucja zalicza do praw osobistych człowieka. Zgodnie z przepisem art. 45 ust. 2 ustawy zasadniczej, wyrok każdorazowo ogłaszany jest publicznie, a wyłączenie jawności rozprawy stanowi wyjątek usprawiedliwiony względami moralności, bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego oraz ważnymi względami osobistymi czy prywatnymi. W ślad za prof. Stanisławem Waltosiem warto przypomnieć, że zasada publiczności procesu karnego w europejskim kręgu cywilizacyjnym była znana i doceniana już w czasach starożytnych. Możliwość przysłuchiwania…

Świadek koronny   Należy niewątpliwie do tych instytucji prawa karnego, które wzbudzają najwięcej kontrowersji. Jest tak zapewne dlatego, że status świadka koronnego otrzymuje przestępca, często bardzo niebezpieczny, który w zamian za szczerą do bólu prawdę o wyczynach kolegów z gangu i swoich, otrzymuje od uprawnionych organów państwa gwarancję bezkarności, a czasem także gwarancję bezpiecznego i dostatniego życia w przyszłości. Wg Tadeusza Hanauska, na „reputacji” instytucji świadka koronnego w Polsce ciąży też skojarzenie z rozwiązaniem normatywnym  i praktyką stosowania przepisu art. 47 tzw. Małego Kodeksu karnego [por. T. Hanausek, Kryminalistyka. Zarys wykładu, Wyd. Oficyna a Wolters Kluwer business, wyd. VI /aktualizowane przez M. Szostaka/, W-wa 2009 s. 127]. Wydaje się jednak, że analogia…