Instytut Ekspertyz Sądowych im. Prof. dra J. Sehna w Krakowie

Instytut Ekspertyz Sądowych im. Prof. dra J. Sehna w Krakowie  Ta wyjątkowo zasłużona dla polskiej nauki i wymiaru sprawiedliwości placówka zapoczątkowała swoją działalność wiosną 1927r. w Warszawie. Formalną podstawą jej utworzenia jest jednak rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 listopada 1929r. Od momentu faktycznego powstania do wybuchu II Wojny Światowej działalnością „instytutu do badań naukowo – sądowych” kierował jego organizator sędzia śledczy apelacyjny Józef Skorżyński.

Przedmiotem działalności Instytutu były badania fizyko – chemiczne, chemiczno – toksykologiczne oraz biologiczne. Wysokie kwalifikacje personelu oraz najnowocześniejszy sprzęt już wówczas stawiały go w rzędzie najlepszych placówek naukowo- badawczych w Europie. Po zajęciu Warszawy, Niemcy przejęli całość aparatury badawczej oraz bibliotekę i przekazali do dyspozycji berlińskiego laboratorium Policji Bezpieczeństwa. Archiwum instytutu, dokumentacja badawcza oraz resztki ocalałego mienia na polecenie na władz Polski Podziemnej przewiezione zostały do Krakowa. Pozwoliło to Oddziałowi Chemicznemu Państwowego Instytutu Medycyny Sądowej i Kryminalistyki przyjęcie struktury organizacyjnej Działu Chemiczno-Toksykologicznego warszawskiego Instytutu. Kierownictwo Oddziału na polecenie władz Tajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego objął dr Jan Zygmunt Robel. Jego marzeniem było odbudowanie Instytutu Ekspertyz Sądowych. Metodyka badań laboratoryjnych opracowana w Warszawie i własne doświadczenia biegłego sądowego i dydaktyka bardzo szybko dały efekty. W rezultacie Instytut dysponował pełną gotowością badawczą niemal natychmiast po zakończeniu działań wojennych.

Coraz silniejsze związki personalne z krakowskim środowiskiem naukowym oraz logistyczne wsparcie ze strony Uniwersytetu Jagielońskiego w sprzęt i pomieszczenia spowodowały, że podległy Ministerstwu Sprawiedliwości w Warszawie, IES na dobre zadomowił się Krakowie. Jego kierownictwo w roku 1949 przejął prof. Jan Sehn, po nim w roku 1965 prof. Jan Markiewicz, a od roku 1991 do marca 2009 r. kierował nim dyr. Aleksander Głazek. Pod jego kierownictwem ta jedyna w swoim rodzaju w Polsce, wielce zasłużona dla nauk sądowych placówka, przeżywała stan wspaniałego rozwoju. Znakomicie rozumiał prawdę, że wartość osiągnięć naukowych mierzy się przede wszystkim miarą ich przydatności praktycznej. Po śmierci Aleksandra Głazka pracą IES kieruje dr hab. Maria Kała.

 Do zadań statutowych Instytutu należy prowadzenie działalności naukowo – badawczej z zakresu nauk sądowych, przeprowadzenie ekspertyz na rzecz sądów, prokuratur i policji w sprawach karnych i cywilnych, szkolenie prokuratorów i sędziów oraz popularyzowanie nauk sądowych wśród pracowników wymiaru sprawiedliwości i osobami współdziałającymi, np. środowiskiem biegłych sądowych.

 Na strukturę IES składają się Zakłady Toksykologii Sądowej, Kryminalistyki, Badania Wypadków Drogowych i Psychologii Sądowej oraz Pracownie Hemogenetyki Sądowej i Informatyki Sądowej. Do dyspozycji sądów i prokuratorów pozostają specjaliści w dziedzinie chemii sądowej, biologii, inżynierii mechanicznej i genetycznej, fonoskopii i psychologii. Rocznie przygotowują oni średnio 4000 opinii.

 Na zlecenie zielonogórskich prokuratorów w IES wykonywano w ostatnich latach m.in. ekspertyzy z zakresu profilowania genetycznego, profilowania psychologicznego nieznanych sprawców przestępstw, badania śladów powystrzałowych, narkotyków czy z zakresu informatyzacji. Wszystkie cechowały się bądź to wysokim stopniem skomplikowania, bądź koniecznością zastosowania zupełnie nowatorskich metod badawczych. W jednej ze spraw o zabójstwo w trakcie opiniowania zaszła konieczność uwzględnienia dowodowego materiału biologicznego zabezpieczonego i badanego za granicą z materiałem porównawczym uzyskanym w Polsce. Bliska współpraca IES z odpowiednim instytutem w Holandii umożliwiła w tym przypadku bardzo szybkie przeprowadzenie ekspertyzy identyfikacyjnej śladów. W innej sprawie o zabójstwo młodej kobiety opracowanie profilu psychologicznego sprawców zabójstwa pozwoliło w krótkim czasie prawidłowo ukierunkować czynności wykrywcze i uwolnić od zarzutu osobę uwikłaną w sprawę fałszywym zeznaniem rzekomego świadka zdarzenia.

 W organizowanych przez IES w Krakowie od 1995r. dla aplikantów prokuratorskich Turniejach Wiedzy Kryminalistycznej Apelacja Poznańska czterokrotnie reprezentowana była przez aplikantów z prokuratur okręgu zielonogórskiego. Dwukrotnie okazali się oni najlepszymi znawcami problematyki kryminalistycznej w Polsce.

 Instytut jest członkiem wielu międzynarodowych organizacji naukowych, organizuje konferencje naukowe i wydaje monografie, podręczniki oraz periodyki z zakresu nauk sądowych. Przykładem jest podręcznik „Chemia sądowa” wydany w roku 2002 pod redakcją prof. prof. P. Kościelniaka i W. Piekoszewskiego. W ostatnich latach ukazało się też kilka pozycji z niezwykle ważnej dla praktyki serii „Biblioteka Prawa Dowodowego”. Systematycznie ukazują się „Paragraf na drodze” i „Z zagadnień nauk sądowych”

Dewiza IES zamykająca się w łacińskich słowach „IUSTICIA et SCIENTIA”, czyli – sprawiedliwość i nauka najlepiej oddają jego historię, dzień dzisiejszy i przyszłość.

 

Jan WOJTASIK

Miejsce pierwszej publikacji:

Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze:

http://www.zielona-gora.po.gov.pl/

Data pierwszej publikacji: 2006-03-31

Publikacja z cyklu: Ciekawie … nie tylko o prawie