Leśny Kandelabr

Leśny Kandelabr. Określenie to po raz pierwszy usłyszałem od zasłużonego leśnika Pana Edwarda Łajko. Miejsce w pobliżu Jeziora Sławskiego, gdzie rośnie ten niezwykłych kształtów świerk pokazał mi natomiast inny znakomity znawca zagadnień przyrodniczych – Pan Alfred Rösler.

Dobry przewodnik był potrzebny, albowiem Leśny Kandelabr rośnie daleko od utartych szlaków, a dojścia do niego broni nie tylko leśna gęstwina, lecz także – przynajmniej z niektórych kierunków – porośnięte drzewami i trawą obszary bagienne.

Przypisana świerkowi nazwa własna celnie oddaje stan rzeczy. Liczący na wysokości pierśnicy 164 cm. świerk nie posiada typowego dla tego gatunku pokroju strzelistego i regularnej korony. Przeciwnie, ok. 4 m. nad ziemią z pojedynczego, wyraźnie zniekształconego pnia, wyrastają liczne, pierwotnie ułożone poziomo, a później wznoszące się w górę konary boczne, które tworzą aż osiem samodzielnych, już wspinających się w niebo ramion. Ich wysokość jest zbliżona do siebie i szacunkowo można zakładać, że nie przekracza 20 m.

Pięć spośród tych ramion jest wyraźnie grubszych, trzy mają średnicę nieco mniejszą. Z każdego ramienia wyrastają zwisające gałęzie boczne, tak, jak to zwykle spotyka się na świerkach.  

Całość do złudzenia faktycznie przypomina stojący, kilkuramienny, ozdobny świecznik nazywany tradycyjnie kandelabrem. Na tle otaczającego go młodnika cechy te są szczególnie dobrze wyeksponowane i widoczne także z dalszej odległości.

Precyzyjne określenie wieku Kandelabra jest niezwykle trudne. Obwód na wysokości pierśnicy zdaje się sugerować ok. 70 lat. Nie wiadomo jednak, jaki wpływ na kształtowanie się grubości pnia miało wspomniane wcześniej zniekształcenie. Możliwe, że drzewo jest starsze.

Można przypuszczać, że przyczyn nietypowego kształtu drzewa upatrywać należy w złamaniu jego pnia i pojawieniu zgrubienia umożliwiającego odrost licznych konarów bocznych, które otoczone przez inne drzewa, w poszukiwaniu światła zmuszone były piąć się ku górze.  

Kandelabr rośnie we wschodnim sektorze oddziału 123 obszaru dawnej Puszczy Tarnowskiej na obszarze oznaczonym jako strefa ochronna zwierząt „Natura 2000” – Żurawie Bagno Sławskie.

Od zachodniego krańca Jeziora Sławskiego dzieli go ok. 600-700 m. Jak wcześniej wspomniano, nie prowadzi do niego żadna leśna droga ani wyraźnie oznaczona linia oddziałowa. Nie można też dojechać do niego rowerem. Konieczne staje się pozostawienie tego środka lokomocji przy leśnej przesiece ok. 200 m. wcześniej.

Kto chciałby go odnaleźć, a nie korzysta z pomocy przewodnika, powinien wykorzystać wskazane w końcowym fragmencie tego materiału współrzędne topograficzne.

Jan WOJTASIK

Dane orientacyjne dla GPG

E: 15.985589     E: 15°59’20.37”

N: 51.904501     N: 51°53’53.3” 

Przy opracowaniu tego materiału wykorzystano m.in. mapy: Puszcza Tarnowska. Jodłowskie Trasy Rekreacyjne, Wydawnictwo SYGNATURA Zakład Kartograficzny, Wydanie II/2017, mapę Pojezierze Sławskie Wydawnictwa Turystycznego PLAN oraz skany ze strony „geoportal.gov.pl”