[…] Zdaniem gloryfikatorów powstań, gdyby nie szaleńcza hekatomba co pokolenie – naród polski uległy wynarodowieniu. Zatrzymajmy się nieco nad tą tezą. Wynarodowienie jest zjawiskiem niezwykle ciekawym i Polacy mogliby o nim powiedzieć więcej niż jakikolwiek inny naród, więcej jak inni byli przedmiotem i podmiotem procesów asymilacyjnych.