Monitoring wizyjny  Termin ten oznacza system ciągłej obserwacji, określonej przestrzeni otwartej, miejsca lub rzeczy przy pomocy kamer i innych urządzeń technicznych w celu niedopuszczenia do spowodowania możliwej szkody przez potencjalnego sprawcę. Monitoring wizyjny jest jednym z elementów systemu zapobiegania przestępczości, chociaż równie dobrze może on służyć innym celom. Takim celem może być np. nadzór ruchu drogowego czy obserwacja warunków pogodowych. Ponieważ w systemach monitoringu obserwacja często połączona jest z rejestracją obrazu, może być on wykorzystany także do wykrywania sprawców przestępstw oraz udowodnienia im winy. W tym ostatnim wypadku kluczowego znaczenia często nabiera ekspertyza antropologiczna. Jej zasadniczym celem jest ustalenie, czy osoba, której sylwetka lub twarz zostały utrwalone w określonym czasie…

Molestowanie seksualne dzieci  Hasła „molestowanie” czy „molestowanie seksualne” na próżno szukać w wydanej w 2000 r. Wielkiej Encyklopedii Prawa. Nie powinno to dziwić, albowiem w języku polskim „molestowanie” tradycyjnie oznaczało takie zachowania, jak: prośby natrętne, zanudzanie prośbami czy naprzykrzanie się [por. Leksykon PWN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, W-wa 1972, s. 725]. Taką samą definicję znajdujemy w Słowniku wyrazów i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego. Przy okazji tej lektury możemy też dowiedzieć się, że łacińskie „moles” to po prostu ciężar, a „molestare” to tyle, co „być ciężarem, kłopotem” [Wł. Kopaliński, Słownik wyrazów i zwrotów obcojęzycznych, Wyd. Wiedza Powszechna, W-wa 1970 s. 495]. Ostatnie dziesięciolecie także w Polsce zdecydowanie zmieniło rozumienie „molestowania”. „Słownik 100…

Mikroślady  Są to niewidoczne lub słabo widoczne okiem nieuzbrojonym cząstki materii, które sprawca przestępstwa pozostawia na miejscu czynu, albo z miejsca tego na swoim ubiorze lub ciele wynosi. To definicja nieco uproszczona, ale dobrze oddaje istotę zagadnienia. Materialność mikrośladów pozwala na ich badanie [identyfikację] metodami naukowymi. Mikroskopijność z kolei powoduje, że sprawca przestępstwa z zasady ich nie zauważa, a wiec i nie usuwa, a najczęściej w ogóle nie zdaje sobie sprawy z ich istnienia. Mikroślady powstają zawsze, ilekroć dwa obiekty wykonane z różnego materiału ocierają się o siebie. W takim właśnie momencie dochodzi do przemieszczania się cząsteczek tego materiału z jednego obiektu na drugi i odwrotnie. Przeniesienie cząstek wyłącznie z…

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości [MTS]  Jest sukcesorem Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej [STSM] utworzonego jeszcze w 1922 r. pod egidą Ligi Narodów. Stanowi najważniejszy organ sądowy Organizacji Narodów Zjednoczonych. Istnieje od 1945 r., a jego siedzibą jest Haga. MTS jest sądem powołanym do rozstrzygania sporów pomiędzy państwami i orzeka na wniosek tych państw. Wyjątkowo jednak, interesy prywatne mogą stać się przedmiotem postępowania przed Trybunałem w przypadku, kiedy dane państwo przejmuje sprawę jednego ze swoich obywateli i występuje z jego skargą przeciwko innemu państwu. Niezależnie od tego Trybunał zajmuje się wydawaniem opinii o różnego rodzaju zagadnieniach prawnych ważnych dla organów lub organizacji wyspecjalizowanych ONZ. Źródłami prawa stosowanym przez Trybunał Haski są przede wszystkim…

Międzynarodowy Trybunał Karny [MTK]  Działa na podstawie Statutu Rzymskiego przyjętego 17 lipca 1998 przez 120 państw całego świata. Faktyczną działalność rozpoczął jednak dopiero 1 lipca 2002 r., kiedy to wszedł w życie statut MTK. Siedziba MTK, podobnie jak Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości znajduje się w Hadze. MTK jest pierwszym w historii ludzkości stałym sądem międzynarodowym powołanym do sądzenia sprawców najcięższych zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni ludobójstwa i zbrodni wojennych. Warto może przypomnieć, że „po raz pierwszy idea utworzenia stałego mechanizmu ścigania zbrodniarzy wojennych i osób odpowiedzialnych za masowe mordy pojawiła się na forum Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w 1948 roku, po procesach w Norymberdze i Tokio po II Wojnie Światowej. Od tego…

Mediacja, czyli szansa niewykorzystana  Mistrz Kopaliński uważał, że mediacja to pośredniczenie w sporze w celu doprowadzenia do zgody [patrz: Wł. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wiedza Powszechna, Warszawa 1970 s.475]. Samo słowo medius pochodzi ze średniowiecznej łaciny i znaczy mniej więcej tyle, co środkowy czyli bezstronny. Mediacja może być sposobem rozwiązywania sporów, nawet w społeczeństwach wyjątkowo czupurnych. Przykładem finał konfliktów pomiędzy Asesorem i Rejentem z „Pana Tadeusza”. Wystarczy wspomnieć słowa Wojskiego: „Otóż skończony spór wasz długi i zażarty; Ja, któregoście sędzią zakładu obrali, Wydaję wreszcie wyrok: obaście wygrali […] podpiszcie zgodę”. Bezstronność jest siłą i istotą mediacji. Oczywiście, jest też zasadą wyrokowania, czyli sprawiedliwości. Ponieważ jednak -jak głoszą…

Makiawelizm, a prawo  Powszechnie uważa się, że poglądy głoszone przez Niccolo Machiavellego ograniczały się do kwestii wyłącznie politycznych. W świadomości wielu pokoleń „makiawelizm” utożsamiany jest z polityczną hipokryzją i naucza osiągania celów bez względu na środki. Tymczasem ten żyjący na przełomie XV i XVI w. włoski teoretyk renesansowego państwa w swojej twórczości sporo uwagi poświęcał także prawu. Najważniejszą dla Machiavellego sprawą była stabilizacja polityczna państwa. Nie może to dziwić. Współczesne mu czasy obfitowały w przewroty, intrygi i pucze. W ślad za nimi szły represje, potem odwety i znowu represje. Stabilne państwo mogłoby temu szaleństwu zapobiec. Z kolei, fundamentem trwałości rządów są cnoty obywatelskie. Wprawdzie ludzie z natury bardziej skłonni są…

Łapówka, upominek, napiwek?  Kiedyś odróżnienie było znacznie prostsze. Jeżeli zachowanie się człowieka wypełniało znamiona czynu zabronionego przez normy prawa karnego, ale jednocześnie mieściło się ramach społecznie akceptowanego zwyczaju czyn nie stanowił przestępstwa. Na tej zasadzie nikogo nie raziło wręczenie upominku dyrektorowi szkoły przez przedstawicieli samorządu rodziców z okazji zakończenia roku szkolnego czy ordynatorowi szpitala po szczęśliwym zakończeniu leczenia. Dzisiaj nie wszyscy już chcą akceptować takie zachowania bez zastrzeżeń. Padają propozycje zakazu przyjmowania przez osoby publiczne jakichkolwiek upominków. W łagodniejszej formie ograniczania wpływu na ich decyzje wprowadza się np. obowiązek ewidencjonowania przyjętych prezentów. Wszak na całym świecie i ludzie obdarowują się prezentami. Jest tak nie tylko w relacjach prywatnych. Zwyczaj przekazywania…

Logika prawnicza  Sprawne myślenie uwarunkowane jest zdolnością do jasnego i jednoznacznego wyrażania myśli słowami. Zdolność ta uważana jest za jedno z najważniejszych wymagań stawianych każdemu prawnikowi. Prawnik musi bardzo dobrze rozumieć język, którym się posługuje. Musi wiedzieć na czym polega znaczenie używanych w prawie i życiu poszczególnych wyrażeń, na czym polega proces porozumiewania się pomiędzy adresatem i odbiorcą komunikatu i gdzie tworzą się nieporozumienia. Najważniejszym jednak warunkiem sprawnego myślenia jest wiedza o tym, jaki wniosek z jakich przesłanek wynika. Jeżeli rozumowanie jest prawidłowe, wówczas to, co z niego wynika sprawdza się w rzeczywistości. W takim znaczeniu reguły poprawnego myślenia obowiązują powszechnie i obiektywnie. Dlatego też można je badać, poznawać, a także…