Immunitet prokuratorski  Na początku należy to bardzo wyraźnie podkreślić: sens większości immunitetów nie polega na zagwarantowaniu komukolwiek bezkarności w przypadku naruszenia prawa karnego. Immunitet służy wyłącznie zapewnieniu osobie, która z niego korzysta warunków do prawidłowego wykonywania obowiązków, jakie zostały na nią z racji pełnionej funkcji nałożone. Wobec niekiedy szermowanych ochoczo i bezstrosko argumentów o bezzasadności istnienia jakichkolwiek immunitetów, konieczne staje się przypomnienie elementarnej prawdy, że rolą sędziego jest sądzić, prokuratora ścigać i oskarżać. Natomiast środkami do obrony przed niesłusznymi zarzutami czy do kwestionowania postanowień oraz wyroków są właściwe instytucje kontroli procesowej, w szczególności zażalenia i apelacje. W określonych wypadkach możliwe jest wnioskowanie o wyłączenie prokuratora czy sędziego od prowadzenia sprawy. Nietrudno…

Identyfikacja zwłok  Pytanie o to, kim jest śmiertelna ofiara zdarzenia będącego przedmiotem śledztwa o zabójstwo, nieszczęśliwego wypadku drogowego, katastrofy masowej czy nierzadkiego w zimowej porze roku zamarznięcia należy do najbardziej elementarnych. Trafna odpowiedź na to pytanie ułatwia realizację wielu zadań śledztwa, w tym nawet wykrycie sprawcy zbrodni. Zidentyfikowanie ofiary stanowi jednak w pierwszej kolejności warunek uregulowania wielu życiowo ważnych spraw z zakresu problematyki akt prawa stanu cywilnego, spadkowego czy ubezpieczeniowego. Aspekty natury czysto ludzkiej i psychicznej dotykających bliskich ofiary zasługują na odrębne potraktowanie. W zależności od stanu zwłok, miejsca, gdzie je znaleziono, obecności lub braku odzieży lub innych charakterystycznych przedmiotów, ustalenie tożsamości ofiary może ograniczyć się do prostych formalnych czynności albo…

GSR, czyli badanie pozostałości po wystrzałach z broni palnej  W systematyce śladów działania broni palnej, poza śladami stanowiącymi efekt działania pocisku, ubocznymi produktami wystrzału na ostrzelanej powierzchni, śladami na elementach naboju czy broni palnej, wyróżnia się ślady na osobie trzymającej broń, z której oddano strzały. Te ostatnie z kolei dzieli się na ślady pozostające na rękach strzelającego oraz ślady na jego garderobie. Zalicza się je do grupy śladów pozostałości po wystrzałach z broni palnej, tzw. śladów GSR [z ang. gunshot residue]. Aktualnie przedmiotem kryminalistycznych badań pozostałości po wystrzałach z broni palnej są następujące zagadnienia: fakt użycia broni palnej [ jednoczesne ujawnienie w badanym materiale tzw. cząsteczek unikalnych i indykatywnych jest…

Gryps  Podręcznikowa definicja wyjaśnia, że jest to forma przekazania, wbrew regulaminowi więziennemu, informacji lub poleceń związanych z przebiegiem toczącego się śledztwa [B. Hołyst, Kryminalistyka, Warszawa 1996, Wydawnictwa Prawnicze PWN, s. 277]. Gryps w swojej klasycznej postaci jest małym kawałkiem papieru z zapisem, którego treść ma pozostać tajemnicą wobec organu prowadzącego postępowanie karne lub wobec personelu więziennego. Samo słowo jest pochodzenia niemieckiego [Grips] i w języku tym ma takie samo znaczenie, jak jego spolszczona forma. Gryps może być przekazywany przez osobę pozbawioną wolności do innej osoby pozbawionej wolności. Może być adresowany do osoby przebywającej na wolności, ale też może pochodzić od osoby przebywającej na wolności i być przeznaczony osobie tymczasowo aresztowanej…

Groźba karalna  Każdy człowiek ma prawo do wolności od zastraszania go przez inne osoby. W szczególności nie wolno grozić nikomu popełnieniem przestępstwa na jego szkodę albo szkodę osoby mu najbliższej. Przestępstwo to czyn opisany w kodeksie karnym albo innej ustawie zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, kara ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą 1 miesiąc. Jeżeli czyn opisany w ustawie zagrożony jest karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 alko kara surowszą uważa się go za zbrodnię. Pozostałe przestępstwa są występkami. Groźba karalna jest przestępstwem przeciwko wolności. Sprawca, który grozi innej osobie pozbawieniem życia, pobiciem, podpaleniem czy jakimkolwiek innym przestępstwem nie musi kierować się rzeczywistą wolą…

Grafoskopia  Termin znaczeniowo bliski grafologii, ale coraz częściej pojawiający się w pracach kryminalistycznych. Prawdopodobnie dla zaakcentowania przymiotu jego naukowości, który w przypadku grafologii często jest kwestionowany. Grafoskopia to nauka o piśmie obejmująca historię pisma ręcznego, technikę pisma, jego psychologię, fizjologię i identyfikację. Grafoskopii warto poświęcić nieco więcej uwagi, albowiem polska kryminalistyka posiada czołową pozycję na świecie w zakresie identyfikacji grupowej autorów i wykonawców dokumentów anonimowych na podstawie analizy warstwy formalnej, treściowej i lingwistycznej. Zanim jednak przejdziemy do systematycznej prezentacji problemu, przypomnijmy prawdy kardynalne, znane od dawna. Pierwsza streszcza się w słowach: „pismo ludzkie jest śladem psychofizcznym, indywidualnym”, a druga: „człowiek nigdy nie pisze dwa razy tak samo”. Przypomniane tu zasady…