Narodziny i rozwój komparatystyki prawniczej

[…] Warunkiem narodzin myśli komparatystyki prawniczej było ukształtowanie się samej myśli ludzkiej, a następnie jej zróżnicowanie i otwartość.

Kiedy poszczególne grupy społeczne (etniczne, rasowe, polityczne) osiągnęły poziom samoświadomości odrębnego charakteru własnych praw i jednocześnie zmuszone były do utrzymywania kontaktów z innymi grupami ludzkimi, także rządzącymi się własnymi prawami, wówczas porównywanie różnych praw stało się faktem.

Można przypuszczać, że główną tego przyczyną były trudności bytowania, zmuszające poszczególne społeczności do nawiązywania kontaktów handlowych bądź spotykania się w starciach zbrojnych z innymi grupami ludzkimi.

Bezpośrednie kontakty odmiennych grup ludzkich stwarzały warunki do dostrzegania identyczności, podobieństw i różnic w ich kulturze i prawach. Po takich liniach przebiegać też zaczęły granice podziałów prawno-politycznych, znaczonych aktami sojuszy, neutralności i wrogości.

Podobieństwa, a tym bardziej tożsamości prawno-polityczne sprzyjają sojuszom, a przynajmniej neutralności, różnice zaś nierzadko wywołują nastroje wrogości.

Rozwój wszelkiej komparatystyki, w szczególności zas prawniczej, zależny był na ogół od tętna stosunków międzygrupowych, ożywiał się gwałtownie w biblijnej wieży Babel, przygasał szybko za przysłowiowymi „chińskimi murami”. […]

Roman Tokarczyk, Wprowadzenie do komparatystyki prawniczej, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1989 s. 51